Leesverslag 'Het Schervengericht'

Aangezien ik vorig jaar het boek 'Nooit meer slapen' (jaar van uitgave: 1978) , geschreven door Willem Frederik Hermans, had gelezen, hoefde ik niet nogmaals een boek uit de periode 1950-1980 te lezen. Om deze reden heb ik de keuze gemaakt een modern boek te lezen. Het bijbehorende verslag zal dan ook afwijken van de verslagen die de rest van mijn jaargenoten gemaakt hebben, aangezien zij een specifiek verslag maken voor een boek behorende tot de periode 1950-1980. Ook vind ik het van belang vooraf te vermelden dat ik voor dit verslag ervoor gekozen heb om de nieuwe manier van annoteren te gebruiken, namelijk het meest gehanteerde systeem dat de 'Modern Language Association (MLA) heet. Meer informatie betreffende dit systeem is terug te vinden in het bestand voor ons PWS te vinden om www.camphusianum.nl. Ter afsluiting wil ik nog een disclaimer geven: het boek geeft vooral een bepaalde sfeer weer, een sfeer dat moeilijk uit te leggen valt in een verslag. Ik zal het er vaak over hebben hoe veel indruk dit boek op mij gemaakt heeft, dit komt helaas minder over in het verslag. Het typen van deze gevoelens heb ik als zeer lastig ervaren en daarom is dit misschien minder goed gelukt. Hopelijk hebben jullie hier begrip voor. . Ook heb ik niet alles uiteengezet, dit met de reden omdat het verslag anders veel te lang zou worden. Mochten er tevergeefs nog vragen zijn, schroom dan niet deze te stellen Na deze korte inleiding zal ik nu beginnen met het daadwerkelijke verslag.

Standaardinformatie
auteur:  A.F.Th van der Heijden
titel: 'Het Schervengericht'
plaats van uitgave: Amsterdam
jaar van uitgave: 2007
eerste druk: 2007
aantal pagina's: 1051
genre: psychologische roman
Samenvatting
Regisseur Remo wordt veroordeeld wegens geslachtgemeenschap met het 13-jarige meisje Wendy. Hij valt op jonge meisjes, maar dat Wendy zo jong is wist hij niet. De seks was vrijwillig en het was voor het meisje bepaald niet de eerste keer. Evengoed is ze minderjarig. Remo moet een aantal maanden de cel in voor psychologisch onderzoek. Omdat hij een beroemdheid is gaat hij onder een andere identiteit de cel in: hij laat zijn baard staan, draagt een zware schildpadmontuur bril en krijgt de naam Remo Woodehouse. Kort voor zijn aankomst is een andere gevangene in dezelfde Californische gevangenis, Choreo. Net als 'Remo' iemand met opvallend klein postuur, en ook hij verblijft er onder een valse identiteit. Zijn gezicht is ook onherkenbaar - in een vorige gevangenis hebben mede-gedetineerden hem met een brandbare vloeistof overgoten en in brand gestoken.
Gaande het verhaal ontdekt 'Remo' dat Scott sekteleider 'Charlie' is: de moordenaar van zijn zwangere vrouw Sharon en een aantal vrienden. Zeven jaar geleden zijn de leden van een sekte onder leiding van Scott zijn huis binnengedrongen en hebben alle aanwezigen afgeslacht. De twee kleine mannen, die allebei als vrijwillig schoonmaker in de gevangenis werken, krijgen de kans elkaar regelmatig te spreken. Verhitte discussies, ruzies die eindigen in een isoleercel - gaandeweg worden zowel de misstappen van Remo als de misdaden van Scott ontleed. Scott die geen bloed kan zien, die geen kakkerlak kwaad zal doen, maar probleemloos mensenlevens opoffert voor zijn zaak. Het is al te toevallig dat moordenaar en echtgenoot van het slachtoffer samen in de gevangenis komen, en het is dan ook geen toeval. 'De Griek', de heer Agraphiotis, heeft het allemaal geënsceneerd: de komst van Scott naar dezelfde gevangenis (met behulp van gestolen directiebriefpapier uit de gevangenis en een nagemaakte handtekening), de gelegenheid die de twee mannen hebben om zoveel en zo lang met elkaar te discussiëren. De Griek heeft het eeuwige leven: hij is misschien een orakel of een godheid, die het bestaan van de mensen omvormt naar een Griekse tragedie. Remo heeft misschien zijn lijdensweg verdiend omdat hij met zijn films en zijn arrogantie de goden naar de kroon heeft gestoken. 'De Griek' heeft ook de hand gehad in het ontsporen van Charlie en zijn sekte - met de bedoeling tot een nieuwe wereldorde te komen, wat jammerlijk mislukt. (scholieren.com) . Na 42 dagen wordt Remo weer vrijgelaten, echter rechter Ritterbach wil hem voor langere tijd achter de tralies houden. Remo besluit te vluchten naar Parijs.

Verwachtingen

Ik heb de keuze gemaakt dit boek te gaan lezen, omdat dhr.  Kroon mij dit boek aangeraden had.

De verwachtingen die ik bij dit boek had waren vrij hooggespannen, dit komt voornamelijk door het feit dat het boek gebaseerd is op een waar gebeurd verhaal.  A.F.Th maakt in zijn roman gebruik van belangrijke gebeurtenissen rondom het leven van filmregisseur Roman Polanski (pseudoniem: Remo Woodewouse).  Allereerst werd op 9 augustus 1967 zijn vrouw, Sharon Tate, vermoord door 4 leden van 'The Family' onder leiding van Charles Manson (Scott Maddox) . Acht jaar later werd hij veroordeeld voor de geslachtsgemeenschap die hij met een minderjarig meisje gehad heeft.  Net als in het boek werd hij veroordeeld voor 90 dagen psychiatrisch onderzoek, maar kwam al na 42 dagen vrij (Mabel Mauritz). Polanski vluchtte naar Parijs. Zoals jullie kunnen zien, zijn de gebeurtenissen in het boek vrijwel identiek aan de werkelijkheid. Persoonlijk vind ik dat een boek gebaseerd op een waar gebeurd verhaal een extra dimensie heeft, wat het nog interessanter maakt dit boek te lezen. Daarbij heeft het boek veel lovende recensies gehad, dit maakte mij nog  nieuwsgieriger naar het boek.

 Charles Manson

 Roman Polanski    

 

 

 

 

Motieven en Thema

Motieven
Motieven die in het boek van belang zijn, zal ik hier puntsgewijs weergeven:

·         Mona Lisa: de wereldberoemde lach van de Mona Lisa is een telkens terugkerend begrip. In de eerste instantie komt het schilderij voor als een afbeelding in de cel van Scott Maddox.  Later (Wanneer Remo en Scott elkaar herkend hebben) komt Maddox met een theorie die de lach van de Mona Lisa uitlegt. Hij beweert dat men niet bang moet zijn voor de dood, maar juist voor de geboorte.  Daarbij, wanneer Remo naar Parijs vlucht, is hij in de stad waar dit wereldberoemde schilderij hangt

·         Griekse tragedie:  Spiros Agriphiotis blijkt alle gebeurtenissen beschreven in het boek zelf te hebben geënsceneerd. Hij heeft als het ware zijn eigen Griekse tragedie geschreven omtrent deze twee personages. Het Schervengericht is ook een verwijzing naar de klassieke oudheid.  Het was een stemperiode om machtige leiders, die teveel macht kregen, voor tien jaar te verbannen. Dit is in theorie ook met Remo Woodehouse gebeurt, hij is immers verbannen uit Amerika. Aangezien Agriphiotis gedurende het hele boek bezig is de gebeurtenissen te ensceneren, vind ik dit ene belangrijk motief

·         Hurly Burly: Hurly Burly is een lied van de Beatles (waarbij Agriphiotis hen inspireerde dit lied te schrijven), dat Maddox inspireerde tot de oprichting van zijn 'partij' Hurly Burly.

 Hurly Burly houdt in, dat er een strijd zal ontstaan tussen de negers en de blanken waarbij de negers zouden overwinnen. Zodra de wereld gezuiverd van de 'blanke zwijnen' zal zijn , zullen de leden van Hurly Burly uit hun schuilplaats in de woestijn tevoorschijn komen en zullen de negers hun 'ware plaats' in de maatschappij weer terug krijgen. Namelijk die als slaven van de leden van Hurly Burly. In het boek wordt zeer vaak terug vermeld naar deze groepering (mede omdat deze groepering Remo's vrouw heeft vermoord) en is daarom een motief

·         Vermommingen: zowel Remo Woodehouse als Scott Maddox leven onder een schuilnaam in de gevangenis en dragen een vermomming. Woodehouse middels een baard en bril en Maddox' hoofd is ingezwachteld met verband. Het resultaat hiervan is dat ze beide onherkenbaar zijn en daardoor leven met een andere identiteit. Het volledige boek door, zijn deze vermommingen van belang. In het begin van het boek herkennen Maddox en Woodehouse elkaar niet, na de herkenning is de vermomming voor elkaar niet meer van belang. Echter, voor de andere gevangen moeten ze nog steeds hun vermomming omhoog houden. Deze vermommingen zijn van belang gedurende het hele boek

·         Gevangenisleven: Scott en Remo nemen allebei deel aan het gevangenisleven, wat ook een bepaalde sleur met zich meedraagt. Deze vaste routine die bij een gevangenis hoort, wordt regelmatig genoemd in dit boek. Een goed voorbeeld is de vaste tijd waarop de lichten uitgaan.  Dit is een belangrijk moment voor Remo omdat hij dan wordt geconfronteerd met het missen van zijn vrouw. Ook dit element is dus een belangrijk motief

·         The Egg-mann: dit is een man die eieren verkoopt in Amsterdam en daarbij ook de schakel tussen Maddox en Agraphiotis. The Egg-Mann verkoopt Charly een bootleg, waar het lied Hurly Burly van de Beatles op staat. Zoals al eerder vermeld, inspireerde dit lied Scott (Charly) om zijn groepering op te richten. Deze Egg-Mann wordt voornamelijk genoemd door Agraphiotis en is daardoor een terugkerend element. Ook bezit de baas van Agraphiotis in Choreo een ei van deze Egg-Mann.

Thema

De onderliggende gedachte van dit boek is de vraag wanneer iets wel goed is en wanneer niet. Remo Woodehouse ziet de moord op zijn vrouw als iets slechts (lees: afschuwelijks), terwijl Scott Maddox deze moord nodig vond om de 'Hurly Burly' te laten lukken. Hij vond de moord dus te rechtvaardigen en herhaalt dit dan ook meerdere malen in het boek. Meerdere verschillende uitgangspunten betreffende wat goed en wat kwaad is worden in dit boek ter uiting gebracht. Dit komt voornamelijk terug in de discussies tussen Remo en Scott. Het antwoord op deze vraag blijft in het boek onbeantwoord, klaarblijkelijk is er dus ook geen antwoord op te geven.

Beoordeling

Schrijfstijl

De schrijfstijl die in dit boek gehanteerd wordt is vrij snel en simpel. A.F.Th maakt geen gebruik van moeilijke zinnen die het lezen kunnen vermoeilijken. Ook zijn de hoofdstukken in het boek relatief kort, gemiddeld zo'n 3 bladzijdes. Persoonlijk vind ik dit fijn lezen, omdat het verhaal er levendiger van wordt. A.F.Th maakt in de besproken dialogen ook gebruik van een snelle wisseling van spreker. Dit maakt een dergelijk dik boek (1051 pagina's) fijn en prettig te lezen. Wel, had ik af en toe het gevoel een vertaling van een boek te lezen, aangezien er vaak Engelse termen, vertaald naar het Nederlands, in voor kwamen. Dit vond ik de schrijfstijl niet ten goede komen.

Hieronder een citaat die de snelle dialogen weergeeft:

'Wat had je met De Griek te smoezen, Doug?
 "Wordt hij hier zo genoemd?"
"Op de EBA noemen we hem zo"
"Daar ben ik nou juist zo van geschrokken... dat ze je op de Extra Beveiligde Afdeling hebben geplaatst"' (P131)

Inhoud
Situaties

Dit boek is vrij dik, waardoor er ook veel verschillende situaties worden beschreven.  Als ik deze allemaal zou bespreken, is de kans zeer groot dat dit verslag veel te lang en saai wordt om te lezen.  Hierom heb ik de keuze gemaakt om twee situaties die ik van groot belang vindt uit te lichten. Dit zijn dan ook de situaties die mij geraakt hebben. Een aantal situaties die ik niet ga bespreken (maar wel kort wil noemen) zijn o.a. de gedachtes en uiteenzettingen van Agraphiotis, dit is zeker van belang aangezien dit de leidraad van de het verhaal vormt en de gesprekken tussen Remo en zijn advocaat. Deze gesprekken leiden er toe dat Remo een vermomming gaat dragen, zoals jullie hebben gelezen vormen deze vermommingen uiteindelijk een belangrijk motief binnen het boek.

Dit is het eerste boek dat ik gelezen heb dat mij letterlijk deed gruwelen.  Meerdere malen heb ik al boeken gelezen waarin minder plezierige zaken aan bod kwamen, hier kon ik echter goed tegen. Bepaalde situaties die in dit boek beschreven werden, kon ik echter niet hebben. Hierbij gaat het vooral om de beschrijving van de moord op Sharon (Remo's vrouw) en de visie die Maddox daarop heeft. Allereerst zal ik een citaat geven, dat duidelijk maakt hoe gruwelijk de moord op Sharon wel niet was. Paul, beschreven in dit fragment  als 'hij', is Remo's ongeboren kind. Sadie is een van Charly's volgelingen.

 'Dit is Charly, zei Sadie. Ze stak Sharon met haar mes in de borst. En dit is Charly. Ze gaf nog een steek, vlak ernaast. En dit ook ... (...)

Zo merkte hij, nu Sadie op zijn moeder instak, dat zijn hand zich als vanzelf sloot - om een denkbeeldig heft. ' (van der Heijden, 755,756)

 De moord op Sharon neemt zo'n 10 pagina's in beslag en wordt dus uitvoerig beschreven. Hierna worden de laatste 20 minuten van Paul's leven beschreven, een baby kan namelijk na de dood van zijn moeder nog 20 minuten zelfstandig in de baarmoeder leven, dit is ook een zeer indrukwekkende passage.

 '00.50 In de acht en een halve maand van zijn bestaan tussen niet-zijn en zijn was het nog nooit zo stil om Paul heen geweest. Het gerommel van een onweer ver weg, als het al geen zinsbegoocheling was, kreeg geen vervolg. Stemmen, voetstappen - alles verstorven.' (van de Heijden 763)

 

Men moet zich bij deze bovenstaande situaties wel bedenken dat Remo dit zich voorstelt, terwijl hij in de naaktcel zit en onder erbarmelijke omstandigheden leeft. Voor het eerst maakt hij 'contact' met zijn ongeboren kind en ontloopt voor het eerst in zijn leven zijn problemen niet. Dit maakt deze passage nog indrukwekkender.

In het begin van dit gedeelte vermeldde ik voornamelijk gruwelde van de manier waarop Maddox sprak over de moord op Sharon. Hieronder een citaat dat dit kan verduidelijken:

'Van Hurly Burly naar Cosy Horror. Als ik het goed begrijp, Scott zijn mijn vrouw en kind gestorven om jou het mysterie van de dood te laten ontraadselen. Helemaal in de geest van Da Vinci ... die joeg ook achter doodsgeheimen aan door lijken open te snijden' (van der Heijden 515)

In dit fragment wordt duidelijk dat Maddox zijn vrouw en vrienden heeft laten vermoorden om achter het geheim van Mona Lisa's glimlach te komen. Uiteraard een belachelijke reden om iemand van het leven te beroven.  Niet middels citaten of mooie zinnen worden de gedachtes van Maddox weergegeven, maar bijna als motieven die telkens terugkeren. Het is overduidelijk dat hij totaal geen spijt heeft van de vele moorden die hij gepleegd heeft. Helaas is dit moeilijk weer te geven door citaten, het bovenstaande citaat vond ik nog het beste passen. Om het door mij beschreven gevoel te kunnen meemaken, zal men toch echt het boek moeten lezen.

Ruimte

De ruimte is een belangrijk aspect. De gevangenis verandert (gedwongen) de handelswijze van Remo. Wanneer hij in de 'buitenwereld' voor zijn problemen wegloopt, is dit in de gevangenis niet meer mogelijk. Hij kan niet meer vluchten en wordt daardoor geconfronteerd met zijn problemen. Voor het eerst in zijn leven merkt hij hoeveel hij zijn vrouw eigenlijk mist, ook krijgt hij eindelijk 'verbinding' met zijn ongeboren zoon. De gevangenis is ook de plaats waar hij de moordenaar van zijn vrouw leert kennen. Terwijl hij in de buitenwereld gevlucht zou zijn voor deze man, gaat hij in de gevangenis de confrontatie aan. Hij heeft immers geen keuze. Uiteraard wordt Remo ook geconfronteerd met de mening van anderen omtrent zijn geslachtsgemeenschap met een minderjarige. Men merkt vooral een groot verschil qua ruimte wanneer Remo vrijkomt en per direct vlucht voor zijn problemen. Hij raakt zijn handelswijze van de gevangenis meteen kwijt. Dit geeft duidelijk aan hoeveel een omgeving met de persoon zelf, of de handelswijze van een dergelijk persoon kan doen.

 'Terug in de cel liet hij zich, terwijl de deur nog achter hem aan het dichtschuiven was, op zijn knieën vallen - niet alleen van uitputting. Ja, hij was ten dode toe vermoeid: van het interesse veinzen, van het zich tot het uiterste beheersen, van de urenlange dans met Maddox rond een open wond. Het was in de eerste plaats een knielen voor de portrettengalerij van Sharon, met houten tandenstokers op een zachtboardplaat vastgeprikt.' (van der Heijden 434)

Eindoordeel

Het boek begint met een frans citaat:

 'Ce qui embellit le désert, dit le petit prince, c'est qu'il cache un puits quelque part ..'

- Antoine de Saint-Exupéry, Le petit Prince.

 Aangezien mijn Frans niet meer  is wat het geweest is, heb ik Google Translate gebruikt voor de vertaling:

 ' Wat de woestijn mooi maakt, zei de kleine prins, is dat het ergens een goed verbergt'.

 Deze woestijn verwijst naar de woestijn waar de leden van Hurly Burly heen gaan, wanneer de negers bezig zullen zijn alle blanke zwijnen af te slachten. Door het boek met dit citaat te beginnen, wordt de kern van Hurly Burly's theorie al uiteengezet. Hurly Burly is (zoals eerder vermeld) een zeer belangrijk motief in dit boek en Hurly Burly zorgt dan ook voor de moraal van Maddox die de grootste indruk op mij gemaakt heeft.

Al met al kan ik zeggen dat ik dit een zeer indrukwekkend boek vind, vooral met de achterliggende gedachte dat dit verhaal echt gebeurd is. De schrijfstijl is erg prettig en vlot, dit maakt het lezen van een dergelijk dik boek gelijk een stuk minder erg. Wel zet dit boek je erg aan het denken. Maddox wordt op een zeer nare wijze uiteengezet in dit boek, het feit dat dit personage is gebaseerd op een echt persoon zette mij zeker aan het denken. Noem het naïef, maar ik heb er nooit bij stil gestaan dat er mensen in de wereld zijn die er zulke krankzinnige ideeën op nahouden en er ook helemaal geen spijt van hebben. Uiteraard heb ik dergelijke types in het nieuws wel eens voorbij zien komen, een goed voorbeeld hiervan is Robert M, hij toonde ook geen berouw nadat hij tientallen kinderen heeft verkracht.  Echter, na het lezen van dit boek kwam ik pas echt tot het besef dat deze mensen bestaan. Het boek heeft letterlijk mijn visie op het menselijk ras verandert, helaas wel in negatieve zin.  A.F.Th heeft het verhaal zo vormgegeven dat je niet wil stoppen met lezen, dit komt voornamelijk door de slimme opbouw van het verhaal. A.F.Th houdt telkens precies genoeg geheim, waardoor je als lezer wil weten wat er verder gaat gebeuren.  Ondanks  de hoge literaire waarde van het boek, leest het boek als thriller. Het onderwerp echter, is wel dermate heftig dat dit boek de normering van niveau 6 zeker verdiend.

Nu wil ik even terugkomen op mijn vorige verslag 'Een Nagelaten Bekentenis', wanneer men 'Het Schervengericht '  vergelijkt met 'Een Nagelaten Bekentenis'  komt men al snel tot de conclusie dat deze twee volledig tegenstrijdig zijn op veel gebieden: schrijfstijl, inhoud, moraliteit enzovoort. Ik kan begrijpen dat men het vreemd vindt dat ik beide boeken prijs. Dankzij het lezen van deze twee boeken ben ik tot de conclusie gekomen dat ik beide schrijfstijlen zeer kan waarderen, maar dat ik de schrijfstijl uit 'Een Nagelaten Bekentenis' fijner vind. Een dergelijke schrijfstijl zet mij meer aan het denken en daardoor heeft dat boek ook een diepere indruk op mij gemaakt dan 'Het Schervengericht'. Toch staat 'Het Schervengericht' ook zeer hoog in top 10 van gelezen boeken.

Om te concluderen, vond ik 'Het Schervengericht een zeer indrukwekkend boek dat ik aan iedereen zou aanbevelen. Helaas heb ik de sfeer van dit boek niet duidelijk kunnen beschrijven in dit verslag, dit komt voornamelijk door het feit dat dit een gevoel is die bepaalde gebeurtenissen bij mij opgeroepen hebben en daardoor moeilijk vastgelegd kunnen worden. Mochten jullie nieuwsgierig zijn geraakt naar dit boek en het ook willen lezen zou ik het dan ook zeer op prijs stellen als jullie je mening betreffende dit boek willen geven. Ten slotte een beoordelingsbalk om mijn mening van dit boek weer te geven:


Bronnenlijst

1. Het Schervengericht, A.F.Th van der Heijden, Querido, Amsterdam, 2007

2. Scholieren.com, Het Schervengericht, 2011, 10-12-2013

 http://www.scholieren.com/boek/8624/het-schervengericht

3. Mabel Mauritz, de tragiek van grootheden, 10 oktober 2007, 10-12-2013

http://recensieweb.nl/recensie/de-tragiek-van-grootheden/

leesverslag 'een nagelaten bekentenis'

algemene informatie
auteur: Marcellus Emants
titel: een nagelaten bekentenis
plaats van uitgave: Amsterdam
tijd van uitgave: onbekend
eerste druk: 1894
aantal pagina's: 230 genre
 psychologische roman

samenvatting:
'Ik ben mij ervan bewust dat deze samenvatting vrij lang is. Ik heb hiervoor gekozen, omdat er anders geen goed beeld van het verhaal kan worden geschetst.'

De hoofdpersoon, Willem Termeer, vertelt dat zijn vrouw dood en begraven is en dat hij haar heeft vermoord. Hij lijkt nogal onverschillig en vraagt zich af hoe hij zijn leven volhoudt. Hij heeft een enorme dwang te vertellen waarom hij zijn vrouw heeft vermoord, maar voor de veiligheid doet hij dit op papier. Hij begint met het verhaal van zijn jeugd. Zijn herinneringen aan deze tijd zijn alles behalve gelukkig: als schooljongen was hij laf, egoïstisch en oneerlijk. Op de hbs verveelt elke studie hem. Hij heeft totaal geen eerzucht, wat door anderen voor onwil wordt aangezien. Hij is schuw tegenover meisjes en voelt zich tussen de andere jongens ook niet op zijn plaats. Langzaam maar zeker wordt hij schuw, achterdochtig en hij durft geen beslissingen te nemen. Hij zakt opzettelijk voor zijn toelatingsexamen voor de Polytechnische School in Delft. Zijn vader reageert niet meteen kwaad maar boort Willem langzaam de grond in, waarna ook van zijn moeder een preek volgt. Wat Willem het ergste vindt is dat zijn ouders hem nooit hebben begrepen, of zelfs maar vriendelijk toegesproken. Een paar weken na een afgebroken vakantie naar Zwitserland belandt Willems vader in een gesticht en sterft daar niet veel later. Willem voelt geen enkele emotie. Hij besluit dat de mensen kennelijk gelijk hebben hem daarom te minachten. Niet lang na zijn vader sterft Willems moeder ook, aan een longontsteking. Meneer Bloemendael, een verre neef en vriend van Willems vader wordt Willems voogd. Omdat Willem besluit zijn studie niet af te maken en ook niet op zoek te gaan naar een baan, laat dhr. Bloemendael hem meerderjarig verklaren en krijgt hij een ruim inkomen. Willem gaat vervolgens op reis en komt via Brussel, Parijs en Zuid- Frankrijk in Interlaken aan, in Zwitserland. Hier ontmoet hij een zeer mooie Zweedse, die met haar moeder in hetzelfde hotel logeert als hij. Aanvankelijk lijkt het wat te worden tussen hem en het Zweedse meisje, maar een paar Amerikanen weten het goed te verpesten. Ongelukkig keert hij naar Nederland terug. Hij neemt zijn intrek in een hotel en besluit zijn levensgeschiedenis op te schrijven en naar een tijdschrift te sturen. Na een tijdje krijgt hij zijn werk terug met de mededeling dat het te onbelangrijk is. Hij vat dit op als een veroordeling van zijn leven. Willem maakt kennis met een burgemeester uit de Achterhoek, die hem een baan aanbiedt. Hij houdt het twee jaar uit in de Achterhoek en vertrekt dan met Van Dregten, een zielsverwant naar Amsterdam, omdat Van Dregten daar gaat studeren. Als Willem dertig wordt begint hij voor het eerst te denken aan trouwen omdat hij liever niet alleen wil zijn op zijn oude dag. Hij herinnert zich de dochter van de familie Bloemendael en vraagt of hij daar mag komen logeren. Hij is welkom en ontmoet Anna Bloemendael. Samen musiceren ze wat en na een aantal dagen besluit Willem zich met haar te verloven en na korte tijd trouwen ze. Na twee jaar wordt Anna zwanger. De geboorte verloopt voorspoedig en Anna is dolgelukkig. Willem kan echter geen enkele affectie voor het kind opbrengen en als het na anderhalf jaar dood gaat, voelt hij zich zelfs opgelucht. Dit neemt Anna hem ontzettend kwalijk en vanaf dit moment is er eigenlijk geen liefde meer in hun huwelijk. De nieuwe buurman, ex-predikant De Kantere, brengt hen ook niet nader tot elkaar. Hij heeft veel contact met Anna en Willem wordt jaloers. Zijn eerste gesprek met De Kantere is neutraal, maar hun tweede gesprek is sterk filosofisch en ze zijn het op bijna alle punten oneens. Vanaf dit moment gaan De Kantere en Willem vaak met elkaar wandelen en Willem legt langzaam maar zeker zijn hele leven bloot. Ook De Kantere vertelt over zijn leven, zij het in veel mindere mate, en Willem maakt uit wat De Kantere vertelt op dat ook hij had willen genieten, maar dat ook hij daar niet in was geslaagd. Ondertussen verslechtert de verhouding tussen Willem en Anna alleen maar. Willem is nog steeds jaloers op De Kantere en ook slapen hij en zijn vrouw al geruime tijd gescheiden. Willem geeft Anna’s minachting en hooghartigheid de schuld van al zijn ellende. Tijdens een opvoering van de opera Carmen waar hij in zijn eentje is ontmoet Willem Carolien en weet hij zijn verlegenheid van zich af te zetten. Carolien wordt dan een obsessie van Termeer. Bij Carolien vindt Willem zo ongeveer alles wat hij op zoveel plaatsen gezocht had. Natuurlijk had hij liever gewild dat het echte liefde was en niet voor geld, maar “is een roos minder mooi, als hij gevoed wordt met drek?” Carolien vindt het maandgeld dat Willem betaalt echter te laag en eist meer geld. Willem belooft er over na te zullen denken. De volgende dag kan Carolien hem niet ontvangen, omdat er iemand anders bij haar is. Bij zijn volgende bezoek belooft Willem het gevraagde geld te betalen als Carolien belooft nooit een ander te ontvangen. Carolien belooft dit, maar de volgende keer is de ander er weer. Willem is woedend en slaat een ruit van de voordeur in met zijn wandelstok. Hij bedrinkt zich in de kroeg en besluit bij zijn schoonvader zijn effecten op te vragen en met Carolien het land te verlaten. Als Willem thuis komt, slaapt Anna al, maar is ze vergeten haar deur op slot te doen. Willem gaat naar binnen en verbaast zich erover dat Anna niet wakker wordt. Dan ziet hij twee flessen chloraal staan en herinnert zich dat Anna dit slaapmiddel al gebruikt sinds hun kind is overleden omdat ze daardoor niet zou kunnen slapen. Hij aarzelt niet lang en laat de slapende Anna de eerste fles chloraal helemaal leeg drinken en van de tweede zoveel lepels, totdat het gevaarlijke en dodelijke slaapmiddel vanzelf terugloopt. Anna sterft nog diezelfde nacht. Iedereen denkt dat het zelfmoord is, hoewel de dokter enige bedenkingen heeft. Maar deze besluit Justitie niet te waarschuwen, omwille van de familie van Anna. Hij meldt de zelfmoord wel, maar Justitie neemt genoegen met zijn verklaring. Willem vraagt zich na de begrafenis af of hij Carolien ooit nog zal durven bezoeken.

kenmerken stroming De stroming die bij dit boek hoort, is het naturalisme. Om duidelijk te maken wat het naturalisme precies inhoudt, zal ik hierbij een aantal kenmerken van deze literaire stroming geven :
• naturalisme sluit zich aan bij het realisme, omdat alles zo natuurgetrouw mogelijk beschreven wordt.
• een naturalist gaat ervan uit dat de mens een product is van erfelijkheid, opvoeding en omgeving (determinisme)
• de tekst moet zo neutraal mogelijk zijn
• naturalisten willen niet beleren of moraliseren
• de ruimte en tijdsbepalingen zijn concreet, levensecht en realistisch
• de afloop van een naturalistisch verhaal of roman wordt bepaald door causale lijnen, vaak uitmondend in een ontnuchtering, desillusie of sterven.

kenmerken stroming binnen het boek.
Ik zal hierbij per kenmerk (genoemd in het vorige kopje) uitleggen waarom deze bij het boek passen. Ik houd hierbij dezelfde volgorde aan als bij het vorige kopje.
• In dit boek wordt uitgebreid verteld hoe de situatie zich voordoet. Om dit duidelijk aan te kunnen geven, het volgende fragment:

  'Ik zag, dat zijn baardeloze, ingevallen wangen dof rood werden, terwijl hij onrustig op zijn stoel heen en weer begon te schuiven. Zijn half toegeknepen, zwarte ogen wierpen me snelle, nijdige blikken toe; zijn rusteloze vingers schoven al de kleine voorwerpen op zijn schrijftafel van rechts naar links en vice versa (pag. 32)

In dit fragment wordt beschreven wat de vader van Willem Termeer doet als hij hoort dat Willem niet geslaagd is voor zijn examen. Dit fragment had in principe ook anders (lees korter) worden beschreven. Daarbij is dit fragment ook zeker natuurgetrouw beschreven.
  • In het boek vertelt Willem dat hij door zijn familie maatschappijschuw is geworden door zijn opvoeding, hij heeft nooit echt positieve aandacht gehad. Dit laat zien dat zijn erfelijkheid, opvoeding en omgeving hebben bepaald hoe hij nu is, namelijk iemand die maatschappijschuw is
. • De manier waarop Emants de tekst heeft vormgegeven is op een vrij neutrale manier gegaan. Kort gezegd, hij heeft grofweg opgeschreven wat er is gebeurd. Hij heeft zijn emoties niet verder de vrije loop laten gaan. Ook dit is duidelijk terug te vinden in het volgende fragment:

'Maar eindelijk nam ik ook de porseleinen lepel op, goot haar vol en bracht haar met onvaste hand tussen Anna's flauw geopende lippen. Op hetzelfde ogenblik kneep ik haar neus toe om haar tot slikken te dwingen.'(pag 206)

In de eerste instantie lijkt hier niet zoveel aan de hand te zijn, totdat je je realiseert wat er op de porseleinen lepel zit. Er zit namelijk chloraal op, dit is dan ook het moment dan Willem Anna vermoord. Je zou verwachten dat hier pagina's vol over zouden worden geschreven, dit is per slot van rekening de climax van het verhaal. Zoals te lezen is, wordt er puur verteld wat er gebeurd, zonder dat hier extra emoties aan te pas komen. Dit laat duidelijk zien dat het verhaal zeer neutraal geschreven is.
 • Dit verhaal bevat geen moraliserende of belerende elementen. Dit boek heeft bijvoorbeeld niet mijn idee versterkt dat het verkeerd is je vrouw te vermoorden. Zoals ik al vermeld heb, wordt alles enkel beschreven en omvat het dus geen moraliserende of belerende elementen.
• De situaties die geschetst worden in het boek zijn zeer realistisch en kunnen ook werkelijk gebeurd zijn. Dit is ook een kenmerk van het naturalisme.
• Het laatste punt wat genoemd is bij het kopje 'kenmerken' luidde: ' de afloop van een naturalistisch verhaal of roman wordt bepaald door causale lijnen, vaak uitmondend in een ontnuchtering, desillusie of sterven. ' Het boek eindigt op het moment dat Anna sterft, dit laat dus ook duidelijk zien dat het boek past bij de stroming van het naturalisme.

conclusie
Dit boek is in zeer grote mate een exponent van de stroming. Marcellus Emants was één van de eerste Nederlandse naturalisten. Hij was ook een voorbeeld voor de Tachtigers. In dit boek is het naturalistische aspect vooral terug te vinden in de grote deterministische invloed binnen het boek. Wat ik hiermee wil zeggen, is dat het boek erover gaat dat Willem zijn vrouw heeft vermoord door de verscheidende gebeurtenissen binnen zijn leven. Hij heeft er zelf niet voor gekozen zijn vrouw te vermoorden, dit heeft hij gedaan door alle gebeurtenissen die hij in zijn leven heeft meegemaakt en de maatschappij waarin hij woont. Dit fenomeen is zeer deterministisch. Zoals al eerder in dit verslag duidelijk is geworden is het determinisme een groot aspect binnen het naturalisme. Om deze reden, en uiteraard ook de andere bovengenoemde redenen, is boek zeker een exponent van de stroming.

bronnen
- stencil Nederlandse literatuur
- http://www.letterkundigmuseum.nl/Default.aspx?tabid=92&BiographyID=20&BiographyName=MarcellusEmants&Mode=BiographyDetails
- http://www.scholieren.com/boekverslag/41326

verwerkingsopdracht Romantiek: kunst

Hallo!

Hierbij mijn verwerkingsopdracht over de romantiek. Ik ben zelf iemand die geïnteresseerd is in kunst, het kon dus ook bijna niet anders dat ik voor de opdracht kunst kiezen zou. Ik heb van alle drie de stromingen (realisme, romantiek en impressionisme) drie foto’s gemaakt die kenmerkend zijn voor deze stroming. Nu ben ik mij ervan bewust dat in al mijn foto’s de kleur groen goed naar voren komt. Dit had ik liever anders gezien, maar dit ging eigenlijk niet anders. Ik woon namelijk niet in de omgeving van rotsen of iets dergelijks. Hopelijk stuurt dit jullie niet.

Realisme

Een stroming waarin Jean-Francois Millet (1814-1875)en Gustave Gourbet  een belangrijke rol speelden . In de ‘arenleesters’ laat Millet het harde bestaan van de boeren op het platteland zien. Millet doet geen enkele poging om het mooier te laten lijken dan het is. Gustave Gourbet wil niet de ‘schoonheid’, maar de alledaagse werkelijkheid schilderen. Hij ziet af van de voorgeschreven academische regels en moedigt anderen aan dit ook te doen. [1]

Als voorbeeld een schilderij van Millet[2]:

 

Zoals ik in het beginstukje al vertelde, gaat het bij het realism vooral om het harde bestaan van de hardwerkende arbeider uit te beelden. Nu is dat in deze tijden vrij lastig, we zien geen ‘graanplukkers’ meer. Ik heb er dus voor gekozen om de realiteit te laten zien, dus geen geënsceneerde foto’s, maar foto’s zoals mensen normaal gesproken ook zouden staan. Ik heb mijn modellen dan dus ook gevraagd om te negeren dat ik er ben.

 

 

 

 

 

 

Hier zie je een normale man die aan het vissen is, hij is bezig met zijn dagelijkse bezigheden. Ik heb deze foto onder het realisme gezet, omdat deze de alledaagse werkelijkheid laat zien.

 

 

 

 

 

 

 

Hoewel deze foto een stuk geënsceneerder oogt, is deze dat niet. Het was puur toeval dat ze alle drie zo gingen staan. Uiteraard maakt dit de foto wel wat ‘spannender’, er is immers een goede compositielijn. Ik heb deze foto bij het realisme geplaatst, omdat ook deze foto het leven van alle dag laat zien, gewoon een dochtertje die samen met papa en mama naar de speeltuin is gegaan. Dit zijn gewone mensen, geen mensen van hogere klassen of iets dergelijks. Voor de tijd van het realisme was het namelijk gebruikelijk om mensen van hoge afkomst te schilderen. In deze foto is dat ook niet het geval.

Tot slot een foto die zeker bij het realisme past, het realisme wil namelijk de hardwerkende arbeider laten zien. Op deze foto is een man te zien, die in zijn moestuintje aan het werk is. De man is hard aan het werk en daarom laat deze foto de realiteit zien zonder deze mooier te maken.

Romantiek

De romantiek is een stroming waarin kunstenaars vluchten in een denkbeeldige wereld van sprookjes, mythen en sagen. Ze verheerlijken het verleden en exotische, niet-westerse culturen. De natuur wordt geïdealiseerd en de aandacht voor gevoel en sentiment neemt toe. De waardering voor de natuur vinden we terug in de romantische landschapstuinen. [3]

Een goed voorbeeld is dit schilderij van Caspar David Friedrich[4]:

Deze foto vind ik bij de Romantiek passen, omdat deze de natuur verheerlijkt. Het gras, de zwaan en het water zijn de belangrijkste elementen in deze foto. Dit zijn allemaal elementen die terug kan vinden in de natuur. Daarbij zou je kunnen stellen dat dit landschap hoort bij de romantische landschapstuinen.

Ook in deze foto komt het fenomeen terug naar de natuur duidelijk terug. Het is een mysterieuze foto, je weet niet wat er met die boot aan de hand is en de beweging die de bomen suggereren zorgen voor een mystieke sfeer. Om deze reden vind ik dat ik deze foto bij de romantiek mag plaatsen.

Bij deze foto is ‘terug naar het verleden’ een belangrijk thema. Molens geven mij altijd een soort authentiek gevoel. Molens als deze worden in onze tijd niet meer gemaakt. Door een foto te maken een oude molen, omgeven door de natuur, verheerlijk je als het ware het verleden. Verheerlijking van het verleden is ook één van de kenmerken van de romantiek, hierom hoort deze foto daar dus ook onder.

Impressionisme

Bij het impressionisme gaat het vooral om een objectieve registratie van kleur en licht. Het onderwerp doet er niet veel toe. De enige eis die hij stelt is dat en kleur en licht schitteren. Er wordt gewerkt met snelle penseelstrepen.[5]

Een goed voorbeeld is dit schilderij van Claude Monet[6]:

Het wateroppervlak suggereert de snelle penseelstrepen die je in het impressionisme tegenkomt. Het gaat bij deze foto puur om het licht dat gevangen wordt, dankzij het licht kunnen wij nog iets zien van het huis. Deze foto hoort dus bij het impressionisme, omdat het onderwerp er niet toe doet en licht en kleur de enige belangrijke elementen zijn in de foto. Ook suggereert deze foto snelle penseelstrepen.

 

Deze foto heb ik eigenlijk met dezelfde reden gekozen, als de voorafgaande foto. Het gaat bij deze foto niet om het onderwerp (het zijn gewoon een paar bladeren), het gaat om hoe het licht door de bladeren heen komt. Op deze manier lijkt het licht zelfs te schitteren. Ook de kleur van de bladeren zorgt voor iets extra’s op de foto.

Als laatste heb ik deze foto gekozen, de kleuren complementeren naar mijn mening mooi met elkaar op deze foto. Ook bij deze foto zijn kleur en licht de belangrijkste elementen in de foto.

Ik weet dat het een beetje langdradig wordt, maar door telkens hetzelfde te herhalen. Maar eerlijk gezegd kon ik niet anders, dit zijn nu eenmaal de essentiële kenmerken van de verschillende stromingen. Ik heb mijn foto’s dus ook gemaakt op basis van deze kenmerken. Het is daarom ook logisch dat ik bij elke foto praktisch hetzelfde zeg. Hopelijk heeft dat jullie niet teveel gestoord.

---

[1] Citaat uit: ‘vlucht uit de werkelijkheid’, Emiel Heijnen, Houten, eerste druk: 2010, pagina:130

[2] http://oud.digischool.nl/kleioscoop/realisme.htm

[3] Citaat uit: ‘vlucht uit de werkelijkheid’, Emiel Heijnen, Houten, eerste druk: 2010, pagina:111

[4] http://www.boekpraat.nl/Genres/Literatuur/Duizelingen__Schwindel__Gef__hle_

[5] Citaat uit: ‘vlucht uit de werkelijkheid’, Emiel Heijnen, Houten, eerste druk: 2010, pagina:135

[6] http://www.scriptio.nl/Nieuwsbrief/Escriptio-0209a.html

leesgroep: Een schitterend gebrek

Leesgroep ‘Een schitterend gebrek’, Arthur Japin   Door Sara Visser, Lisan Viveen en Zoë Pasman, klas 5C

Standaardinformatie

Titel: Schitterend gebrek
Geschreven door: Arthur Japin
Jaar: 2003
Thema: Amsterdam , Casanova, Giacomo , Italië , Liefde , 18e eeuw
Uitgever: Biblion Uitgeverij

 

Samenvatting

Hoofdpersoon en ikverteller is de Italiaanse Lucia. Zij is geboren in 1728 en groeide op in een eenvoudig milieu. Ze kende een onbezorgde jeugd en was de lieveling van de gravin bij wie haar vader in dienst was.  Voor de bruiloft van de dochter van de gravin komen als gasten vanuit Venetië onder anderen de broers Francesco en Giacomo Casanova. Tussen Lucia (veertien) en Giacomo (zeventien) ontbloeit voor beiden hun Grote Liefde. Ze beloven elkaar trouw en leggen hun toekomstplannen vast: over een halfjaar zullen ze zich verloven, een paar maanden later trouwen.

Na Giacomo's vertrek krijgt Lucia een Franse huisonderwijzer om haar bij te scholen en voor te bereiden op haar omgang met de hogere kringen. Haar vorderingen zijn enorm.
Niet lang voordat Giacomo terugkeert, slaat het noodlot toe. De huisonderwijzer krijgt de pokken en sterft. Lucia verzorgt hem en raakt ook besmet. Ze laat zich aan armen en benen vastbinden om zichzelf niet open te krabben. Wanneer ze op het nippertje overleeft en zichzelf in de spiegel bekijkt, ziet ze hoe geschonden haar gezicht is. Het stort haar in een hevige tweestrijd. Uiteindelijk neemt ze de beslissing om zich voor Giacomo's carrière op te offeren en hem het verzinsel over te laten brengen dat ze er met een van de knechten vandoor is gegaan.

Voor Lucia begint dan een zwerftocht door Italië. Voortaan noemt ze zich - met dank aan de Franse huisonderwijzer - Galathée de Pompignac. Ze trekt naar het Zuiden en vindt werk bij een vooruitstrevende familie in Bologna. Een Franse gravin, die zich opwerpt als Galathées beschermvrouw.  Met deze Française trekt Galathée als haar secretaris verder op. Ze woont jaren bij haar op haar kasteel in Vincennes, dichtbij Parijs. De gravin wordt ziek en overlijdt. Galathée besluit ditmaal naar Amsterdam te reizen. De werkelijkheid is ontnuchterend. Door de economische achteruitgang én door haar misvormde uiterlijk lukt het haar niet een baan te vinden. Zo belandt ze ten slotte in de prostitutie. Het is een hard bestaan..  Haar leven neemt pas een gunstiger wending als ze  haar werk gesluierd gaat doen.
Op een avond stelt een van die vaste klanten in de schouwburg een Frans sprekende gast aan haar voor: le Chevalier de Seingalt. Zij herkent in hem meteen haar vroegere geliefde Giacomo. Maar door haar voile(s), haar andere naam, haar veel lagere stem en haar volwassen postuur merkt hij totaal niet dat hij opeens zijn 'trouweloze' jeugdliefde ontmoet. Hij maakt haar het hof. Er groeit een intensief contact. Ze voeren intrigerende gesprekken, onder andere over trouw en ontrouw van vrouwen en mannen, gesprekken die telkens balanceren op de rand tussen onthulling en geheimhouding. En ze vrijen ook, waarbij Lucia/Galathée haar gelaat zoals altijd bedekt houdt.

Giacomo gaat naar een aangegeven plaats en treft daar, ongesluierd, de verlepte en mismaakte Lucia aan. Hij is geschokt, praat even met haar en beseft dat hij haar vroeger groot onrecht heeft aangedaan. Aan Galathée stuurt hij een brief met geld en een verslag van zijn bevindingen. 'Arme Lucia, zij is niet ronduit lelijk geworden, maar iets wat nog veel erger is: weerzinwekkend'.

 

Onze verwachtingen

Onze verwachtingen van ‘een schitterend gebrek’ waren positief. We hadden van verschillende mensen  al gehoord dat het boek de moeite waard was om te lezen. Daarnaast staat Arthur Japin bekend als een goede schrijver en de flaptekst sprak ons aan.

 

Titelverklaring

Je kunt de titel op verschillende manier opvatten. Ten eerste;  Voordat Lucia ziek werd en dus nog geen gezichtsaantasting had, ontmoette zij Giacomo voor de eerste keer. Giacomo praat met zijn broer over haar en vertelt hem hoe mooi ze is, hoe gehoorzaam, hoe gelovig, ze is eigenlijk volmaakt. Ze heeft slechts één tekortkoming; ze is te jong. Hierop zegt haar broer lachend; ‘wat een schitterend gebrek’. Deze zin leidt rechtstreeks terug naar de titel. Ten tweede kun je de titel op een meer figuurlijke manier opvatten. In de titel zit namelijk een groot contrast: een gebrek is iets negatiefs, dat komt voort uit het feit dat de mensen (na de ziekte) haar veroordeelden vanwege haar uiterlijk en zelfs van haar walgden. Het ‘schitterende’ uit de titel wijst op het feit dat ze veel van haar gebrek heeft geleerd. Zo concludeert ze ook: “Mijn liefde leefde, niet omdat ik werd bemind, maar omdat ik zelf liefhad!(…) Niet hebben, maar geven. Zo zegepralen wij alsnog. Dit heeft mijn gebrek mij geleerd.” In feite zegt ze dat haar gebrek in die zin haar niets negatiefs heeft gebracht, omdat ze zelf liefhad en gaf en haar liefde daardoor alsnog leefde. Dit is dus het schitterende aan het gebrek.

Personages

Lucia /Galathée de Pompignac
Lucia is de hoofd persoon. Ze heeft een fijne, makkelijke jeugd en op haar veertiende wordt zij verliefd op Giacomo. Zij groeit verder op tot een mooie jonge vrouw en om haar voor te bereiden op haar leven met Giacomo, krijgt zij les van Monsieur de Pomignac. Op een gegeven moment krijgt Lucia de pokken, waardoor haar gezicht ernstig beschadigd raakt. Zij besluit om dit niet aan Giacomo te vertellen en vlucht weg. Hierna leidt ze een wisselend bestaan. Om geld te verdienen wordt ze o.a. prostitué, maar ook bijvoorbeeld anatomisch model. Zij verandert haar naam in Galathée de Pomignac. Op een gegeven moment begint ze met het dragen van een sluier, waardoor haar verminkte gezicht niet meer zichtbaar is voor anderen.

Giacomo Casanova/Le Chevalier de Seingalt
Op het feest van de gravin ontmoet Lucia Giacomo voor het eerst, waar hij te gast is. Lucia en Giacomo worden verliefd op elkaar en Giacomo doet een trouw belofte aan Lucia voordat hij naar Venetië vertrekt. Omdat Lucia vlucht nadat ze de pokken heeft gehad, ziet Giacomo haar pas weer een hele tijd later, als zij haar naam al heeft veranderd in Galathée en een sluier draagt, waardoor ze niet herkenbaar is voor Giacomo. Hij is dan uitgegroeid tot een rijk persoon, die veel harten van vrouwen heeft veroverd. Hij heeft echter nooit meer zoveel liefgehad als bij Lucia.

Zelide
Zelide is een wetenschapster. Ze is heel open en eerlijk. Als ze Lucia ontmoet, die dan nog geen sluier draagt, leert Zelide haar dat ze zich niet moet schamen. Zelide neemt vervolgens Lucia mee en Lucia helpt haar/gaat voor haar werken bij allerlei opgravingen. Zelide is heel goed voor Lucia en ze wordt tot haar dood door Lucia verzorgd.

De gravin
De gravin is de eigenaresse van het landgoed waar de ouders van Lucia werken en waar Lucia ook opgroeit. Ook ontmoet Lucia Giacomo daar voor het eerst en krijgt ze er les van Monsieur de Pompignac. De gravin vertelt Lucia over het belang van uiterlijke schoonheid, en de kwelling die het met zich meebrengt.

Monsieur de Pompignac
Monsieur de Pompignac is de Franse leraar van Lucia. Hij is erg over haar te spreken en hij is vrij veeleisend voor haar. Later krijgt hij de pokken, waar hij aan overlijdt. Lucia verzorgt hem in de laatste periode voor zijn dood.

Jamieson
Jamieson is een van de vaste klanten van Lucia. Lucia gaat aan het einde van het boek met hem mee naar Amerika, waar ze samen een nieuw bestaan opbouwen.

Setting, perspectief, open plekken enz.

Het verhaal speelt zich op twee plekken af; in een landhuis op het platteland nabij Venetië en in Amsterdam. Tussendoor reist de hoofdpersoon rond, maar hier blijft ze niet al te lang waardoor het van minder groot belang is. De twee bovengenoemde plekken contrasteren ontzettend met elkaar. Het landhuis is een rustige plek waar Lucia opgroeit. Het landgoed wordt omschreven als een bijna idyllische plek, waar Lucia gelukkig is en zich eigenlijk nergens zorgen om hoeft te maken. Dit is dan ook de plek waar Lucia nog geen ‘gebrek’ heeft en zich nog geen zorgen  hoeft te maken. Amsterdam is eigenlijk het tegenovergestelde van het landgoed, het is er druk, vies en zeker niet idyllisch. Om te overleven moet Lucia hier het ‘hoerenwereldje’ in, op deze manier wordt de negatieve stempel van de plek nog extra benadrukt. Dit is ook de plek, waar Lucia te kampen heeft met de aandoening op haar gezicht. Je kunt eigenlijk zeggen dat de plek waar Lucia verblijft, gelijk staat aan de problemen en/of goede dingen die in haar leven gebeuren. De setting is  van groot belang voor het gevoel en het handelen van de hoofdpersoon.

Het perspectief is van de hoofdpersoon zelf, Lucia dus. Hierdoor krijg je meer begrip voor het handelen van Lucia.  Eigenlijk zorgt deze vorm van perspectief ervoor dat je emotioneel ‘door dit verhaal gaat’ in plaats van een objectieve manier. 

Ten slotte waren er een aantal open plekken, die ons na afloop van het lezen zijn opgevallen. De eerste is de reden van haar aandoening aan haar gezicht. Het verhaal begint in Amsterdam, waar ze de aandoening  al heeft. Ook staat ze hier al bekend als een vrouw die niet zo snel ergens vies van is (lees; een hoer). Dit wordt niet letterlijk genoemd, het enige wat wordt gezegd is dat men haar liever niet aankijkt en dat ze wel weet wat ze allemaal denken betreffende haar. Een goed voorbeeld is als ze in het theater zit en daar Monsieur de Seingalt ontmoet. Op dit moment weten we nog niet dat Giacomo is, sterker nog, we weten nog niet van het bestaan van Giacomo. Dit kun je dus ook overduidelijk een open plek noemen;

‘Hij was te welopgevoed om zijn ongemak met ons onderhoud te tonen, maar hij zorgde er wel voor dat hij vanuit de zaal niet met mij gezien kon worden. Dat ben ik gewend. Het kwetste mij niet en ik nam het hem niet kwalijk’. (bladzijde 17)

In dit fragment komt Monsieur de Seingalt dan wel niet voor, maar wel wordt er duidelijk gemaakt dat Lucia niet bepaald bekend staat als iemand waar je graag mee gezien wil worden. Waarom dit zo is, weet je echter nog niet. Een andere open plek is als Lucia naar het spinnenhuis gaat en daar wordt aangevallen door één van de gevangenen, hierna zegt Lucia tegen de gevangene  dat ze het heel erg voor haar vindt. De reden waarom wordt pas later in het boek verteld, ze heeft er namelijk ook zelf vastgezeten en deze persoon heeft haar in deze periode altijd geholpen. Deze persoon is nu ziek geworden en Lucia vindt dat uiteraard erg.

 Uiteraard zijn er nog veel meer open plekken, maar dit vonden wij de belangrijksten.

 Thema en motieven

Het thema is (in de ruimere zin) volgens ons liefde. Het verhaal draait om de (vroegere) liefde tussen Lucia en Giacomo. Deze liefde voor elkaar, en de manier waarop het zich uitpakte, heeft de rest van hun leven bepaald. Gespecificeerd zou je kunnen zeggen dat het thema ‘uiterlijk’ is. Want dat heeft ervoor gezorgd dat Lucia weg is gegaan en daarmee Giacomo in de steek heeft gelaten, met alle gevolgen van dien.

Er zijn meerdere motieven, maar de twee belangrijkste motieven die telkens terugkomen zijn de volgende:

Verminking:
Het belangrijkste motief dat steeds weer terug komt is verminking. Door haar verminking is het hele verhaal op gang gekomen, en ze wordt er steeds weer aan herinnerd dat ze verminkt is aan haar gezicht. Onder andere doordat zij slecht aan werk komt door die verminking en niet goed wordt geaccepteerd.

Seks:
Het motief seks komt telkens terug. Ze vindt het namelijk de meest geschikte manier om geld te verdienen, op een gegeven moment wordt ze dan ook prostitué in Amsterdam. Ze geeft zich dan ook makkelijk over aan mannen die seks met haar willen hebben, om hen het gevoel te geven dat ze mooi zijn, en in de hoop dat ooit iemand haar dat gevoel ook wil geven.

Oordeelvorming

 Lisan:  Dit is een boek wat mij zeer heeft aangegrepen, dit komt doordat het verhaal vanuit de ‘ik-persoon’ geschreven is. Ik vond het hierdoor ook moeilijk om objectief naar het verhaal te kijken, je ziet van de andere personages tenslotte maar één kant, wat meeleven met deze personages bijzonder lastig maakt. Je kunt immers pas een goed oordeel vellen als je de beweegredenen van alle personen kent. Dit vind ik wel een nadeel van het boek, ik had liever gezien dat de schrijver ‘de alwetende persoon’ was geweest. Wat is een pluspunt vind aan het boek is dat het realiteitsgehalte van het boek, alles is in zo’n detail geschreven dat het lijkt alsof je er echt bij bent. Wat Japin slim doet, is dat hij het niet te gedetailleerd maakt, waardoor het niet saai wordt. Ook is de opbouw van het verhaal erg prettig. Omdat je telkens achter nieuwe feiten komt, wordt het verhaal steeds interessanter naarmate je verder leest. Dit gaf mij de neiging om door te lezen. Al met al vond ik het een goed in elkaar gezet boek, met een hoge emotionele waarde die mij persoonlijk aangreep.

 

Sara: Al een lange tijd wist ik dat Een schitterend gebrek een van de boeken zou worden die ik zou lezen voor de lijst. Toen we konden kiezen uit de verschillende boeken voor de leesgroep, was dit boek dan ook gelijk mijn eerste keus. En niet voor niets: ik vond het simpel weg een prachtig boek. Het verhaal heeft erg veel indruk op mij gemaakt. Alle emoties die werden beschreven vanuit de ik-persoon kwamen direct binnen en daardoor kwam het karakter van Lucia heel compleet over. In tegendeel tot Lisan vind ik het dus juist niet erg dat het verhaal wordt verteld door Lucia zelf; het is immers ook háár verhaal. Bovendien kon je daardoor heel goed meeleven met de beslissingen die ze heeft gemaakt en de gebeurtenissen die ze heeft ondergaan.
Naast de inhoud van het boek, is ook de schrijfstijl erg goed en prettig. Hij drukt vaak complexe dingen in korte zinnen uit, waardoor er veel aan je eigen verbeelding wordt overgelaten.
Tot slot vond ik de volgorde van het verhaal erg goed. De stukken verhaal wisselde elkaar af: het ene stuk vindt plaats toen Lucia nog een jong meisje was, het volgende stuk speelt zich af in het ‘heden’

wanneer Lucia een volwassen vrouw is. Dit stimuleert om verder te lezen, zeker omdat de stukken soms eindigen met een soort van ‘cliffhanger’, waarna je vervolgens een heel stuk moet lezen tot er weer wordt teruggegrepen op het desbetreffende stuk.

Dit waren een aantal punten die ik erg goed vond aan het boek. Al met al was het een geslaagde keus om voor Een schitterend gebrek te kiezen.

 

Zoë:
Ik wilde dit boek al lange tijd lezen, omdat ik er erg goede reacties op had gehoord. Toen ik hoorde dat Sara dit ook graag wilde, was de keuze dus snel gemaakt.

In tegenstelling tot Sara en Lisan had ik erg veel moeite om door het begin van het boek heen te komen. Ik zat niet lekker in het verhaal en had in het begin zelfs telkens het gevoel dat de hoofdpersoon een jongen was. Later werd dat gelukkig beter en uiteindelijk vond ik het een erg mooi boek. De schrijfstijl vond ik prettig lezen. Net als Sara vond ik het fijn dat complexe dingen in korte zinnen uit werden gedrukt. Het verhaal trok me erg aan en door de open plekken bleef ik geïnteresseerd tot het einde. Ik ben blij dat ik dit boek gelezen heb, het was een geslaagde keus!

 Individueel deel

Allereerst wil ik melden dat mijn leesgroep bestond uit Sara Visser en Zoë Pasman. Zoals je in deel A al hebt ondervonden, hebben wij ‘Een schitterend Gebrek’ geschreven door Arthur Japin gelezen. Over het boek waren we het gauw eens, vooral omdat het boek ons alle drie aansprak. De discussie die wij gevoerd hebben over het boek, heb ik ook als prettig ervaren. Uiteraard hadden wij op sommige punten een andere mening over het boek, maar dat hebben wij op een goede manier naar elkaar over gebracht.  We kwamen op het einde wel tot de conclusie dat onze meningen zo verschilden, dat wij beter alle drie apart ons oordeel in het verslag konden zetten.  Om het beter te maken, hadden we misschien langer moeten discussiëren, zodat we uiteindelijk een gezamenlijke mening konden vormen. Dit is een leermoment voor eventueel volgende leesgroep. Wat ik heb geleerd in dit proces, is dat iedereen een boek anders kan zien en dat je op die manier ook weer op een andere manier naar een boek kijken kan. Het is dus goed om af en toe met iemand over een boek te praten, zodat je nieuwe inzichten betreffende dat boek krijgt. Het leesniveau van ons boek is iets wat ik wel jammer vind, ik had namelijk graag een niveau vijf boek gelezen (dit boek is niveau vier). In de les was ons duidelijk geworden dat we enkel boeken mochten kiezen uit niveau drie en vier, dit bleek later niet zo te zijn. Voor de laatste drie boeken die we moeten lezen, wil ik zeker mijn niveau omhoog krikken. In klas zes wil ik het liefst eindigen met ‘de ontdekking van de hemel’ van Harry Mulisch. Wel lijkt het mij verstandig om eerst een goed niveau vijf boek te lezen, voordat ik overga op een niveau zes boek. Ik ben er echter wel van overtuigd dat dit mij lukken zal.