leesverslag 'een nagelaten bekentenis'
algemene informatieauteur: Marcellus Emants
titel: een nagelaten bekentenis
plaats van uitgave: Amsterdam
tijd van uitgave: onbekend
eerste druk: 1894
aantal pagina's: 230 genre
psychologische roman
samenvatting:
'Ik ben mij ervan bewust dat deze samenvatting vrij lang is. Ik heb hiervoor gekozen, omdat er anders geen goed beeld van het verhaal kan worden geschetst.'
De hoofdpersoon, Willem Termeer, vertelt dat zijn vrouw dood en begraven is en dat hij haar heeft vermoord. Hij lijkt nogal onverschillig en vraagt zich af hoe hij zijn leven volhoudt. Hij heeft een enorme dwang te vertellen waarom hij zijn vrouw heeft vermoord, maar voor de veiligheid doet hij dit op papier. Hij begint met het verhaal van zijn jeugd. Zijn herinneringen aan deze tijd zijn alles behalve gelukkig: als schooljongen was hij laf, egoïstisch en oneerlijk. Op de hbs verveelt elke studie hem. Hij heeft totaal geen eerzucht, wat door anderen voor onwil wordt aangezien. Hij is schuw tegenover meisjes en voelt zich tussen de andere jongens ook niet op zijn plaats. Langzaam maar zeker wordt hij schuw, achterdochtig en hij durft geen beslissingen te nemen. Hij zakt opzettelijk voor zijn toelatingsexamen voor de Polytechnische School in Delft. Zijn vader reageert niet meteen kwaad maar boort Willem langzaam de grond in, waarna ook van zijn moeder een preek volgt. Wat Willem het ergste vindt is dat zijn ouders hem nooit hebben begrepen, of zelfs maar vriendelijk toegesproken. Een paar weken na een afgebroken vakantie naar Zwitserland belandt Willems vader in een gesticht en sterft daar niet veel later. Willem voelt geen enkele emotie. Hij besluit dat de mensen kennelijk gelijk hebben hem daarom te minachten. Niet lang na zijn vader sterft Willems moeder ook, aan een longontsteking. Meneer Bloemendael, een verre neef en vriend van Willems vader wordt Willems voogd. Omdat Willem besluit zijn studie niet af te maken en ook niet op zoek te gaan naar een baan, laat dhr. Bloemendael hem meerderjarig verklaren en krijgt hij een ruim inkomen. Willem gaat vervolgens op reis en komt via Brussel, Parijs en Zuid- Frankrijk in Interlaken aan, in Zwitserland. Hier ontmoet hij een zeer mooie Zweedse, die met haar moeder in hetzelfde hotel logeert als hij. Aanvankelijk lijkt het wat te worden tussen hem en het Zweedse meisje, maar een paar Amerikanen weten het goed te verpesten. Ongelukkig keert hij naar Nederland terug. Hij neemt zijn intrek in een hotel en besluit zijn levensgeschiedenis op te schrijven en naar een tijdschrift te sturen. Na een tijdje krijgt hij zijn werk terug met de mededeling dat het te onbelangrijk is. Hij vat dit op als een veroordeling van zijn leven. Willem maakt kennis met een burgemeester uit de Achterhoek, die hem een baan aanbiedt. Hij houdt het twee jaar uit in de Achterhoek en vertrekt dan met Van Dregten, een zielsverwant naar Amsterdam, omdat Van Dregten daar gaat studeren. Als Willem dertig wordt begint hij voor het eerst te denken aan trouwen omdat hij liever niet alleen wil zijn op zijn oude dag. Hij herinnert zich de dochter van de familie Bloemendael en vraagt of hij daar mag komen logeren. Hij is welkom en ontmoet Anna Bloemendael. Samen musiceren ze wat en na een aantal dagen besluit Willem zich met haar te verloven en na korte tijd trouwen ze. Na twee jaar wordt Anna zwanger. De geboorte verloopt voorspoedig en Anna is dolgelukkig. Willem kan echter geen enkele affectie voor het kind opbrengen en als het na anderhalf jaar dood gaat, voelt hij zich zelfs opgelucht. Dit neemt Anna hem ontzettend kwalijk en vanaf dit moment is er eigenlijk geen liefde meer in hun huwelijk. De nieuwe buurman, ex-predikant De Kantere, brengt hen ook niet nader tot elkaar. Hij heeft veel contact met Anna en Willem wordt jaloers. Zijn eerste gesprek met De Kantere is neutraal, maar hun tweede gesprek is sterk filosofisch en ze zijn het op bijna alle punten oneens. Vanaf dit moment gaan De Kantere en Willem vaak met elkaar wandelen en Willem legt langzaam maar zeker zijn hele leven bloot. Ook De Kantere vertelt over zijn leven, zij het in veel mindere mate, en Willem maakt uit wat De Kantere vertelt op dat ook hij had willen genieten, maar dat ook hij daar niet in was geslaagd. Ondertussen verslechtert de verhouding tussen Willem en Anna alleen maar. Willem is nog steeds jaloers op De Kantere en ook slapen hij en zijn vrouw al geruime tijd gescheiden. Willem geeft Anna’s minachting en hooghartigheid de schuld van al zijn ellende. Tijdens een opvoering van de opera Carmen waar hij in zijn eentje is ontmoet Willem Carolien en weet hij zijn verlegenheid van zich af te zetten. Carolien wordt dan een obsessie van Termeer. Bij Carolien vindt Willem zo ongeveer alles wat hij op zoveel plaatsen gezocht had. Natuurlijk had hij liever gewild dat het echte liefde was en niet voor geld, maar “is een roos minder mooi, als hij gevoed wordt met drek?” Carolien vindt het maandgeld dat Willem betaalt echter te laag en eist meer geld. Willem belooft er over na te zullen denken. De volgende dag kan Carolien hem niet ontvangen, omdat er iemand anders bij haar is. Bij zijn volgende bezoek belooft Willem het gevraagde geld te betalen als Carolien belooft nooit een ander te ontvangen. Carolien belooft dit, maar de volgende keer is de ander er weer. Willem is woedend en slaat een ruit van de voordeur in met zijn wandelstok. Hij bedrinkt zich in de kroeg en besluit bij zijn schoonvader zijn effecten op te vragen en met Carolien het land te verlaten. Als Willem thuis komt, slaapt Anna al, maar is ze vergeten haar deur op slot te doen. Willem gaat naar binnen en verbaast zich erover dat Anna niet wakker wordt. Dan ziet hij twee flessen chloraal staan en herinnert zich dat Anna dit slaapmiddel al gebruikt sinds hun kind is overleden omdat ze daardoor niet zou kunnen slapen. Hij aarzelt niet lang en laat de slapende Anna de eerste fles chloraal helemaal leeg drinken en van de tweede zoveel lepels, totdat het gevaarlijke en dodelijke slaapmiddel vanzelf terugloopt. Anna sterft nog diezelfde nacht. Iedereen denkt dat het zelfmoord is, hoewel de dokter enige bedenkingen heeft. Maar deze besluit Justitie niet te waarschuwen, omwille van de familie van Anna. Hij meldt de zelfmoord wel, maar Justitie neemt genoegen met zijn verklaring. Willem vraagt zich na de begrafenis af of hij Carolien ooit nog zal durven bezoeken.
kenmerken stroming De stroming die bij dit boek hoort, is het naturalisme. Om duidelijk te maken wat het naturalisme precies inhoudt, zal ik hierbij een aantal kenmerken van deze literaire stroming geven :
• naturalisme sluit zich aan bij het realisme, omdat alles zo natuurgetrouw mogelijk beschreven wordt.
• een naturalist gaat ervan uit dat de mens een product is van erfelijkheid, opvoeding en omgeving (determinisme)
• de tekst moet zo neutraal mogelijk zijn
• naturalisten willen niet beleren of moraliseren
• de ruimte en tijdsbepalingen zijn concreet, levensecht en realistisch
• de afloop van een naturalistisch verhaal of roman wordt bepaald door causale lijnen, vaak uitmondend in een ontnuchtering, desillusie of sterven.
kenmerken stroming binnen het boek.
Ik zal hierbij per kenmerk (genoemd in het vorige kopje) uitleggen waarom deze bij het boek passen. Ik houd hierbij dezelfde volgorde aan als bij het vorige kopje.
• In dit boek wordt uitgebreid verteld hoe de situatie zich voordoet. Om dit duidelijk aan te kunnen geven, het volgende fragment:
'Ik zag, dat zijn baardeloze, ingevallen wangen dof rood werden, terwijl hij onrustig op zijn stoel heen en weer begon te schuiven. Zijn half toegeknepen, zwarte ogen wierpen me snelle, nijdige blikken toe; zijn rusteloze vingers schoven al de kleine voorwerpen op zijn schrijftafel van rechts naar links en vice versa (pag. 32)
In dit fragment wordt beschreven wat de vader van Willem Termeer doet als hij hoort dat Willem niet geslaagd is voor zijn examen. Dit fragment had in principe ook anders (lees korter) worden beschreven. Daarbij is dit fragment ook zeker natuurgetrouw beschreven.
• In het boek vertelt Willem dat hij door zijn familie maatschappijschuw is geworden door zijn opvoeding, hij heeft nooit echt positieve aandacht gehad. Dit laat zien dat zijn erfelijkheid, opvoeding en omgeving hebben bepaald hoe hij nu is, namelijk iemand die maatschappijschuw is
. • De manier waarop Emants de tekst heeft vormgegeven is op een vrij neutrale manier gegaan. Kort gezegd, hij heeft grofweg opgeschreven wat er is gebeurd. Hij heeft zijn emoties niet verder de vrije loop laten gaan. Ook dit is duidelijk terug te vinden in het volgende fragment:
'Maar eindelijk nam ik ook de porseleinen lepel op, goot haar vol en bracht haar met onvaste hand tussen Anna's flauw geopende lippen. Op hetzelfde ogenblik kneep ik haar neus toe om haar tot slikken te dwingen.'(pag 206)
In de eerste instantie lijkt hier niet zoveel aan de hand te zijn, totdat je je realiseert wat er op de porseleinen lepel zit. Er zit namelijk chloraal op, dit is dan ook het moment dan Willem Anna vermoord. Je zou verwachten dat hier pagina's vol over zouden worden geschreven, dit is per slot van rekening de climax van het verhaal. Zoals te lezen is, wordt er puur verteld wat er gebeurd, zonder dat hier extra emoties aan te pas komen. Dit laat duidelijk zien dat het verhaal zeer neutraal geschreven is.
• Dit verhaal bevat geen moraliserende of belerende elementen. Dit boek heeft bijvoorbeeld niet mijn idee versterkt dat het verkeerd is je vrouw te vermoorden. Zoals ik al vermeld heb, wordt alles enkel beschreven en omvat het dus geen moraliserende of belerende elementen.
• De situaties die geschetst worden in het boek zijn zeer realistisch en kunnen ook werkelijk gebeurd zijn. Dit is ook een kenmerk van het naturalisme.
• Het laatste punt wat genoemd is bij het kopje 'kenmerken' luidde: ' de afloop van een naturalistisch verhaal of roman wordt bepaald door causale lijnen, vaak uitmondend in een ontnuchtering, desillusie of sterven. ' Het boek eindigt op het moment dat Anna sterft, dit laat dus ook duidelijk zien dat het boek past bij de stroming van het naturalisme.
conclusie
Dit boek is in zeer grote mate een exponent van de stroming. Marcellus Emants was één van de eerste Nederlandse naturalisten. Hij was ook een voorbeeld voor de Tachtigers. In dit boek is het naturalistische aspect vooral terug te vinden in de grote deterministische invloed binnen het boek. Wat ik hiermee wil zeggen, is dat het boek erover gaat dat Willem zijn vrouw heeft vermoord door de verscheidende gebeurtenissen binnen zijn leven. Hij heeft er zelf niet voor gekozen zijn vrouw te vermoorden, dit heeft hij gedaan door alle gebeurtenissen die hij in zijn leven heeft meegemaakt en de maatschappij waarin hij woont. Dit fenomeen is zeer deterministisch. Zoals al eerder in dit verslag duidelijk is geworden is het determinisme een groot aspect binnen het naturalisme. Om deze reden, en uiteraard ook de andere bovengenoemde redenen, is boek zeker een exponent van de stroming.
bronnen
- stencil Nederlandse literatuur
- http://www.letterkundigmuseum.nl/Default.aspx?tabid=92&BiographyID=20&BiographyName=MarcellusEmants&Mode=BiographyDetails
- http://www.scholieren.com/boekverslag/41326
Beste Lisan,
BeantwoordenVerwijderenWeer een mooi verslag erbij! Allereerst viel het mij op dat je voor een boek hebt gekozen dat niet op het lijstje stond van de stromingsboeken die ons werd aangeraden, dat is erg leuk en origineel. Daarnaast is het ook nog eens een stromingsboek met relatief veel pagina's (230), dus je hebt voor een uitdaging gekozen!
Zoals gewoonlijk valt er niet héél veel op je verslag aan te merken. De uitleg over het naturalisme en de voorbeelden erbij zijn allemaal erg duidelijk en goed.
Er is wel een klein puntje van verbetering, ik heb namelijk het idee dat je het verslag nogal vluchtig hebt gemaakt. Zo staat achter 'aantal pagina's: 230' gelijk 'genre' terwijl dat op de volgende regel had gemoeten. Ook ben je in de conclusie in de laatste zin het woordje 'dit' o.i.d. vergeten. Op zulk soort dingen zou je je in het vervolg kunnen concentreren, door het verslag aan het eind bijvoorbeeld nog een keer na te lopen en te scannen op zulk soort 'schoonheidsfoutjes'.
Maar al met al maakt dat het verslag qua inhoud natuurlijk niet minder goed, je hebt het erg goed gedaan!
Groetjes en veel succes bij volgende verslagen,
Sara
Beste Lisan, [1/2]
BeantwoordenVerwijderenOm te beginnen wil ik zeggen dat je een mooi verslag hebt gemaakt. Het is erg overzichtelijk en alles is duidelijk beschreven. Je hebt netjes gebruik gemaakt van alinea’s en deelonderwerpen, wat je verslag uiterst zakelijk doet overkomen.
Omdat dit de eerste keer is dat ik op een verslag van jouw moet reageren, zal ik even snel vertellen hoe mijn reacties in elkaar steken. Ik begin altijd met de positieve punten. Ik neem je verslag stap voor stap door en benoem alles wat ik goed vind. Daarna doe ik hetzelfde, maar dan met de negatieve punten. Als laatste geef ik mijn oordeel over je verslag.
Nu je dit weet, begin ik dus met de positieve punten. Aan de algemene punten mankeert niet veel. Netjes alle details opgesomd, zoals het hoort.
Over de samenvatting ben ik zeer te spreken. Je gaf vooraf aan dat het een lange samenvatting zou zijn, wat ik erg apprecieerde. Ik wist dus dat het een gedetailleerde samenvatting zou zijn, die mij een uitgebreid beeld van het verhaal zou geven. Ik heb nu best een goed beeld van het verhaal, dus de samenvatting heeft zijn werk keurig gedaan. Overigens is het helemaal niet gek dat je een wat langere samenvatting hebt, omdat je boek ook (veel) meer bladzijdes heeft dan bijvoorbeeld ‘Bint’, het stromingsboek wat ik heb gelezen.
Ook de kenmerken van de stroming zijn prima weergegeven. Het is erg overzichtelijk, omdat je punt voor punt een kenmerk beschrijft. Dit is zeer prettig, omdat de kenmerken een belangrijk deel van je verslag zijn. Deze moet je dus goed formuleren, zodat ze goed te begrijpen zijn voor de lezer. Dit is je wel gelukt. Uiteraard wist ik al een hoop van het naturalisme, omdat dit tot de lesstof behoorde, maar je verslag heeft het voor mij een stuk duidelijker gemaakt. Aan de hand van voorbeelden en citaten komen de kenmerken toch beter over.
Dan zijn we dus al aangekomen bij de kenmerken van de stroming binnen het boek. De kenmerken zijn goed terug te vinden aan de hand van opsommingstekens, wat het een stuk makkelijker maakt de structuur van je verhaal te zien. Je hebt elk kenmerk keurig besproken, de ene keer met een citaat, de andere keer met een uitleg. Het is voor mij duidelijk geworden hoe het boek in elkaar steekt en hoe de kenmerken terug te vinden zijn in het boek. Je hebt mij dus wat geleerd, wat ik altijd leuk vind aan het lezen van deze verslagen.
In je conclusie leg je goed uit hoe het boek een exponent is van het naturalisme. Je hebt het goed uitgelegd met voorbeelden uit het boek.
----------
Omdat de complete reactie te lang was om in één keer te plaatsen, heb ik de reactie moeten splitsen in twee delen. Dit was het deel met de positieve punten. De tweede reactie bevat de foutjes en verbeterpunten.
Hier volgt het tweede deel van mijn reactie.
BeantwoordenVerwijderen----------
Wat mij vrij snel opviel, is dat je geen hoofdletter gebruikt in de titel van je verslag. Ook de het eerste woord van de titel van je deelonderwerp ‘algemene informatie’ begon niet met een hoofdletter. De eerste woorden van dit deelonderwerp waren eveneens allemaal zonder hoofdletter geschreven. Volgens mij is het de bedoeling dat je titels wel met een hoofdletter moet schrijven. Het viel mij in ieder geval duidelijk op, dus hier zou je de volgende keren op kunnen letten.
Achter het aantal pagina’s staat het woordje ‘genre’. Dit moet natuurlijk op de volgende zin, maar ik denk dat dit gewoon een snelheidsfoutje is.
De titel van het deelonderwerp ‘kenmerken stroming’ staat niet op zichzelf. Dit is denk ik ook een snelheidsfoutje.
In je eerste punt staat: ‘naturalisme sluit zich aan bij het realisme’. De stroming ‘het realisme’ schrijf je wel met het woordje ‘het’, maar de stroming ‘het naturalisme’ niet. Je bent het woordje ‘het’ dus vergeten aan het begin van deze zin te plaatsen.
Bij de kenmerken die je geeft (en later ook bij de citaten), viel het mij op dat je sommige zinnen wél met een punt eindigt en andere zinnen juist niet. Dit valt bijna niemand op, maar omdat ik je verslag uiterst kritisch heb doorgenomen, merkte ik het uiteraard wel op. Je moet dus kiezen: of je eindigt alle zinnen met een punt, of je doet het niet. Een combinatie van beide zou ik niet doen als ik jou was.
In het volgende deelonderwerp staat de volgende zin: ‘Om dit duidelijk aan te kunnen geven, het volgende fragment:’. Deze zin loopt naar mijn mening niet echt lekker. Achter de komma staat gelijk ‘het volgende fragment’. Je had beter ‘gebruik ik het volgende fragment’ kunnen gebruiken.
Bij de uitleg van je citaat beschrijf je dan: ‘Dit fragment had in principe ook anders (lees korter) worden beschreven.’ Deze zin loopt ook niet echt lekker. ‘Had worden beschreven’ vind ik niet lekker lopen. Als je het woordje kunnen invoegt, klinkt het een stuk beter: ‘Dit fragment had in principe ook anders (lees korter) kunnen worden beschreven. Nu klopt de zin wel en is het vervolg ook beter te begrijpen.
Bij de uitleg van het volgende citaat zeg je: ‘In de eerste instantie’. Volgens mij moet je het woordje ‘de’ weglaten.
‘Dit is dan ook het moment dan Willem Anna vermoord.’ Het woordje ‘dan’ moet ‘dat’ zijn, maar dat is niet de grootste fout in deze zin. In deze zin staat ‘vermoord’, maar dit moet natuurlijk ‘vermoordt’ zijn. Hij vermoordt haar. Het is in deze niet ‘is vermoord’, want het woordje ‘is’ staat los van de handeling van Willem. Het gaat immers over ‘dit is het moment’. Bij het woordje ‘dat’ begon er als het ware een andere zin.
In de conclusie staat ‘zoals al eerder duidelijk is geworden is het determinisme…’ Na ‘is geworden’ had een komma gemoeten, want de tweede ‘is’ hoort niet bij ‘is geworden’.
Als laatste ben je in de laatste zin een woordje vergeten. Er staat: ‘is boek zeker een exponent van de stroming.’ Er moet een woordje als ‘dit’ tussen.
Aan de lengte van deze reactie blijkt dat ik het schrijven van een lange reactie niet verleerd ben. De ‘negatieve lijst’ is lang, maar dat komt omdat ik foutjes altijd uitgebreid beschrijf. Zo hoop ik dat je ze de volgende keer niet nogmaals maakt. Uiteindelijk kan ik toch wel concluderen dat je verslag gewoon van goede kwaliteit is. Deze lange reactie bevat immers niet alleen maar negatieve punten, maar ook een groot stuk tekst met positieve dingen. Ik hoop dat je de goede dingen kan herhalen in je volgende verslagen en dat je de foutjes niet meer zult maken.
Ik kijk uit naar je volgende verslag,
Jannick