Balansverslag

De afgelopen drie jaar heb ik voor mijn literatuurlijst Nederlands 12 boeken gelezen. Deze variëren van moderne boeken tot boeken behorende tot een bepaalde stroming. Hieronder een lijst van mijn boekenlijst:

·         Turks Fruit - Jan Wolkers

·          Een Schitterend Gebrek - Tom Lanoye

·         Siegfried, een zwarte idylle  - Harry Mulisch

·         Post voor Mevrouw Bromley- Stefan Brijs

·         Nooit meer slapen- Willem Frederik Hermans

·         Een Schitterend Gebrek- Arthur Japin

·         Een nagelaten bekentenis - Marcellus Emants

·         Het Schervengericht, een transatlantische tragedie -A.F.Th van der Heijden

·         De Taal der Liefde- Gerard Reve

·         Max Havelaar, of de koffieveilingen der Nederlandsche Handels-Maatschappij- Multatuli

·         Mariken van Nieumeghen - onbekend

·         Reis door het Apenland - J.A. Schasz

 Literaire boeken die mij het meeste aanspraken

De literaire boeken die mij het meeste aanspraken waren: Een nagelaten bekentenis, Het Schervengericht, een transatlantische tragedie en Post voor mevrouw Bromley

 Uit dit rijtje van drie boeken is echter niet één bepaald genre te halen, sterker nog ze lijken helemaal niet op elkaar. Het is zijn drie compleet verschillende boeken. Doordat ik dus niet kan zeggen waarom ik deze drie boeken samen zo goed vond, zal ik ze alledrie apart behandelen

Een nagelaten bekentenis

'Een nagelaten bekentenis' is één van de mooiste boeken die ik gelezen heb. Het boek geen spannend boek of een boek waar je je als lezer volledig kan inleven met de hoofdpersoon. Het is een boek dat de naturalistische schrijfwijze zo mooi wordt, door de schrijfstijl krijg je een bepaalde afstand. Door deze afstand kreeg ik een heel bijzonder gevoel bij dit boek. Ik snap dat deze uitleg voor degene die het boek niet gelezen hebben vrij onbegrijpelijk is. Toch is dat voor mij juist een kenmerk, waarom ik het boek zo mooi vind. Wanneer ik het lastig vind om uit te leggen waarom ik het zo mooi vind, is dat voor mij een teken dat het me blijkbaar echt geraakt heeft. Het feit dat ik dus niet zo goed kan uitleggen waarom ik het zo mooi vind, is dus juist een heel groot compliment.

Het Schervengericht, een transatlantische tragedie

'Het Schervengericht' is een heel veelzijdig boek. Dit kan ook niet anders met 1051 pagina's. In het boek is alles verwerkt: liefde, haat, verdriet, angst, moord en zo kan ik nog wel even doorgaan. Het boek sprak mij zo veel aan, omdat het een maatschappelijk thema heeft. Ik vind het uitermate belangrijk dat een boek mij aan het denken zet. Dat heeft dit boek zeker gedaan, de manier waarop Maddox in het boek wordt neergezet, liet me beseffen dat er daadwerkelijk mensen zijn in de wereld met een dergelijke denkwijze. De uitspraken en gedachtes van Maddox hebben mij letterlijk een aantal keren laten gruwelen, ik denk ook dat ik door deze uitspraken en gedachtes het boek niet snel vergeten zal. 

Post voor mevrouw Bromley

'Post voor mevrouw Bromley' is een boek over de eerste wereldoorlog.  Het boek gaat echter niet alleen maar over oorlog, het gaat ook over het missen van mensen. Het was mijn 'dikke' boek. Het boek had 501 pagina's. Desalniettemin heb ik dit boek in 3 dagen uitgelezen. Gezien het feit dat ik niet een erg snelle lezer ben, is dit erg snel.  Het boek had een hele prettige schrijfstijl, het was makkelijk geschreven. Daarbij sprak het thema 'van iemand die naar de oorlog moet' mij zeker aan,  omdat het ook echt gebeuren kan. Dit vind ik van groot belang in boeken, wanneer ik weet dat het in de werkelijkheid niet mogelijk is, raak ik al snel af.  Daarbij geeft dit boek een goed historisch beeld weer van de eerste wereldoorlog. Hierdoor werd het boek in mijn ogen nog geloofwaardiger en kon ik het boek dus ook steeds meer waarderen.

Literatuurlessen die voor mij belangrijk zijn geweest

Ik kan niet specifiek een aantal literatuurlessen noemen die voor mijn ontwikkeling belangrijk zijn geweest. Ze zijn namelijk allemaal belangrijk geweest, de literatuurlessen hebben namelijk mijn algemene kennis vergroot. Ik vond het zeker interessant om over de verschillende literaire stromingen te leren in de Nederlandse literatuur. Wat ik zelf interessant vond, waren de verschillen tussen de verschillende talen. In zowel het Duits, Engels als Nederlands heb ik literatuurlessen gevolgd. De verschillen tussen de verschillende talen vond ik vooral interessant. Hetzelfde geldt voor kunst algemeen, bij dit vak krijgen wij uiteraard ook les over verschillende kunststromingen. Sommige kunststromingen zijn ook in de literatuur te vinden, de overeenkomsten tussen de literaire- en de kunststromingen vond ik ook zeer interessant. Alle literatuurlessen zijn dus voor mijn algemene ontwikkeling belangrijk geweest.

Ervaringen met literatuur die weerstand hebben opgeroepen

Ik heb bijna al mijn boeken zonder weerstand gelezen. Ieder boek vond ik wel bijzonder op zijn eigen manier, daarbij vind ik het ook niet erg om te lezen. Hierdoor was het voor mij ook geen straf om de boeken te lezen. Uiteraard heeft dit er ook mee te maken, dat we voor het grootste gedeelte (9 van de 12 boeken) zelf de boeken mochten uitkiezen. Dit zorgt ervoor dat je alleen boeken las die jou aanspraken. Op deze manier werd het lezen ook een stuk minder erg. Tot slot wil ik in deze paragraaf nog terugkomen op het derde woord, namelijk 'bijna'. Er is één boek geweest dat weerstand heeft opgeroepen, namelijk 'Een goddelijk monster'. Ik denk dat dit voornamelijk te maken had met de leeskwaliteiten die ik toen had. Ik vond het Vlaamse dialect toen zeer storend, ik kon er toen ook niet aan wennen. Ik denk dat als ik het boek nu zou lezen, ik er meer waardering voor zou krijgen. De slechte ervaringen met dit boek zullen dus voornamelijk te maken hebben met de manier van lezen die ik toen had. Ik was simpelweg nog te jong voor dat boek.

ontwikkeling inzicht literatuur

Wat mij vooral opvalt, wanneer ik kijk naar mijn leesautobiografie van de vierde klas is het volgende citaat:

 'Als ik een boek lees, moeten er heftige dingen gebeuren anders haak ik snel af' (L Viveen)

 Blijkbaar vond ik het eerst dus vooral belangrijk dat het verhaal spannend was en dat ik mij goed kon inleven. Ik denk dat in de loop der jaren dit zeker veranderd is. Tegenwoordig kan ik juist een boek waarderen dat niet heel spannend is, maar juist een mooie schrijfstijl heeft of mij echt kan raken. Ik denk dat ik door de loop der jaren meer waardering heb gekregen voor het 'technische' aspect van de boeken, terwijl ik vroeger de meeste waarde legde aan het verhaal. Ik kan nu beter de waarde van een boek onderscheiden van het verhaal, een verhaal kan misschien wel erg saai zijn, maar dit betekent nog niet dat het een slecht boek. Dit inzicht heeft mij zeker geholpen in het lezen van de boeken en heeft geleerd om veel meer waardering te krijgen voor de boeken. Zo weet ik bijna zeker dat als ik 'Een nagelaten bekentenis' in het begin van de vierde klas gelezen heb, ik het een verschrikkelijk boek zou hebben gevonden. Ik ben dus in de loop der jaren gegroeid in het inzicht qua literaire werken en heb ik geleerd om boeken ook te waarderen op de 'technische aspecten' in plaats van alleen op het verhaal.

ontwikkeling blog

Wanneer ik naar mijn blog kijk zie ik een duidelijke verbetering in mijn leesverslagen. In het begin maakte ik nauwelijks gebruik van citaten of bronnen en waren mijn zinnen vrij simpel. Ik heb in de loop der jaren mijn verslagen uitgebreider en in mijn ogen beter gemaakt. Persoonlijk vind ik ook dat mijn schrijfstijl verbeterd is, uiteraard is dit een mening en kunnen anderen hier anders over denken. Ik beoordeel mijn gelezen boeken nu een stuk uitgebreider, waardoor de lezer een beter en duidelijker inzicht kan krijgen van het boek. Dit vind ik zeker een verbeterpunt. Ik heb eigenlijk niet één soort verslag waar ik beter mee kon werken dan met de anderen, wel valt het mij op dat ik voornamelijk het 'algemene leesverslag' gemaakt heb. Dit zou er op kunnen wijze dat deze mij het meeste aansprak. Aan de andere kant kan men ook zeggen dat dit verslag in mijn ogen de grootste waarde zou hebben voor mijn mondeling. Tot slot mijn boeken, wanneer ik naar mijn boekenlijst kijk, denk ik dat ik qua niveau zeker omhoog ben gegaan. Het eerste boek dat ik gelezen heb is 'Turks Fruit', wat een vrij simpel boek is en mijn laatste boek is 'De taal der Liefde', wat een literair gezien vrij hoog is. Ik denk dat mijn leesniveau in de loop der jaren zeker omhoog is gegaan. Uiteraard is er nog steeds veel verbetering mogelijk, maar ik denk dat ik best trots mag zijn op mijn ontwikkeling qua literatuur.

Plaats literatuur in het vervolg van mijn leven

Ik denk dat ik literatuur in het vervolg van mijn leven zeker nog meer zal kunnen waarderen. Er zijn namelijk nog steeds boeken die ik graag een keer zou willen lezen. Zo wil ik graag nog eens 'De ontdekking van de hemel' lezen. Ik denk wel dat ik deze boeken op een andere manier zal gaan lezen, het is immers niet meer voor een opdracht maar puur omdat ik het zelf lezen wilde. Literatuur zal dus nog steeds van grote waarde zijn in het vervolg van mijn leven.

Advies docenten

Voor het grootste gedeelte heb ik weinig op te merken aan de manier waarop literatuur gegeven wordt. Het leesdossier vind ik erg prettig, je kan duidelijk terug zien wat je allemaal gelezen hebt. Dit helpt ook zeker bij de voorbereiding van je mondeling. Ook de reacties op je blogs zijn zeer nuttig, je wilt namelijk niet telkens hetzelfde negatieve commentaar horen, waardoor je je leesverslagen gaat verbeteren. Dit komt de kwaliteit van de verslagen alleen maar ten goede. Uiteraard ik heb ook nog wel wat negatieve punten, de eerste is de literatuurlessen. Ondanks dat ik literatuur zeer interessant vond, waren ze af en toe wat saai. Dit komt vooral doordat er veel zaken waren die we zowel bij Engels, Duits als Nederlands aan bod kwamen. Het zou in het vervolg dus beter zijn meer met de verschillende vakken af te stemmen om overbodige informatie te mijden. Op deze manier worden de literatuurlessen interessanter en een stuk minder saai. Tot slot wil ik nog zeggen dat ik jullie aanraad om te stoppen met de 'leesgroep'. Persoonlijk vond ik dit helemaal niks, in de praktijk werkt het niet. Je wordt namelijk gedwongen om een boek te lezen uit een lijstje. Ook denk ik dat het niet uitmaakt dat meerdere mensen het boek gelezen hebben of niet. Persoonlijk vond ik dit niet prettig. Wat wel een goed alternatief zou kunnen zijn is de 'leesgroep' in takt houden, maar de leerlingen niet meer verplichten om uit een bepaald rijtje te kiezen. Het lijkt mij beter om ze de vrije keuze te geven, waardoor het leesgenot van de leerlingen niet bedorven wordt. Hopelijk heeft u iets aan deze tips.

 

Leesverslag 'De Taal der Liefde

De Taal der Liefde

Standaardinformatie
Auteur: Gerard Reve
Titel: De Taal der Liefde
Plaats van uitgave: Amsterdam
Jaar van uitgave: 2004
Jaar van eerste uitgave: 1974
Aantal pagina’s: 255
Genre: Erotiek

Samenvatting
Dit boek bestaat in feite uit twee verhalen. Het eerste verhaal is ‘De taal der liefde’, hieronder is dit verhaal in samengevat weergegeven. Het tweede verhaal is ‘Brieven aan een kunstbroeder’, deze brieven staan in feite los van het eigenlijke verhaal. Na overleg met Dhr. Kroon heb ik besloten om deze brieven dan ook niet te voegen aan het verslag.

N.B. ‘Brieven aan een kunstbroeder’ zijn brieven van Gerard Reve aan een kunstbroeder waarin zij o.a. afspreken om elkaar te zien en elkaar over hun depressies vertellen.

Gerard Reve vertelt zijn aan Woelrat (zijn vriend) over zijn gedroomde en werkelijke liefdeservaringen met jongens. In het boek vertelt hij verschillende verhalen.

Een tijdje later was hij alleen thuis en dronk een glas wijn. Hij dacht terug aan hoe hij en Tijger samen Peter Z. hebben ontmoet: Ze hadden net boodschappen gedaan en liepen terug door de dierentuin. Het was nogal warm dus zochten ze de verkoeling van het aquariumhuis op. Daar binnen was een schoolklas met veel mooie jongens. Na een tijdje in het aquariumhuis te zijn geweest is Gerard erg moe en hij zegt tegen Tijger dat hij naar huis gaat. Tijger mag nog blijven, maar hij mag alleen niet met vreemden mee naar huis, wel mag hij vreemden mee naar huis nemen. Gerard gaat naar huis en gaat in een hoek zichzelf beroeren. Als hij zich weer aan gekleed heeft, hoort hij Tijger en een vreemde naar binnen komen. Hij hoort hoe Tijger de vreemde als seksslaaf behandeld. Als de vreemde weg is vraagt Gerard of Peter Z. (zo blijkt de vreemde te heten) wel echt slaafs was. Dit was hij. Peter Z. is een Duitser en moet de volgende dag weer naar Duitsland, maar voordat hij vertrekt gaat hij nog bij Tijger langs, ze bedrijven de liefde en daarna gaat Peter samen met Gerard boeken kopen. Steeds als Peter het niet merkt bewonderd Gerard de schoonheid van Peter. Na zich te hebben omgekleed stapt Peter in zijn auto en vertrekt. Tijger en Gerard gaan naar binnen en bedrijven de liefde, onderwijl vraagt Gerard weer of Peter echt slaafs was.

Gerard begint weer met vertellen, hij verteld over één van zijn andere avonturen met jongens. Hij was op een schip naar Lissabon, op dat schip was een tweede stuurjongen in een fluwelen broek, dagen achtereen zat hij te kijken naar die jongen in de stuurhut, naar zijn benen en naar zijn kont. Als de kapitein even weg is vraagt hij de jongen om als hij klaar is naar zijn hut te komen. Gerard wacht in zijn hut en na een tijdje komt de jongen, ze kruipen samen in bed en Gerard vernedert hem, door zijn deel pijnlijk in de ‘vallei’ van de jongen te duwen.

Vervolgens begint Gerard een nieuw verhaal te vertellen. Het gaat over een schip uit 1723 richting Nederlands-Indië. Er berust een vloek op dat schip, eerst gaat de reis zeer voorspoedig tot vlak voor Kaap de goede hoop. Dan steekt er een verschrikkelijke storm op en komen ze nauwelijks vooruit. Als ze dan ten Zuiden van Kaap de goede hoop liggen en zo naar de Kaap zouden kunnen varen met de Zuidelijke wind, is het opeens wind stil. Door de windstilte wordt de bemanning en de kapitein gek en ze zetten uiteindelijk de dominee van het schip over boord. De dominee wordt in een roeiboot gezet maar door de windstilte drijft hij niet af, zo kan de kapitein vanuit zijn hut de dominee geknield zien liggen, hier wordt de kapitein opgewonden van.

Na dit verhaal verteld Gerard over hoe Woelrat in zijn (van Gerard gekregen sportauto) een schooljongen, Fons, uit school zal opwachten en hem dan te achtervolgen, om hem daarna te verleiden, met zijn goddelijke lichaam.

In het laatste verhaal dat Gerard aan Woelrat verteld, verteld hij over dat hij de koningin zal bezoeken om de verering van Woelrat te vragen, dit zal plaats vinden nadat de koningin ‘De taal der liefde’ gelezen heeft. (D. Lammerse)  

Verwachtingen
Mijn beweegredenen voor het lezen van dit boek waren de volgende, Gerard Reve behoort tot de ‘grote drie schrijvers’ van na de tweede wereldoorlog. Ik vond het dan ook uitermate geschikt om een boek van deze schrijver te lezen. Ik besloot bijna blanco naar de bibliotheek te gaan en daar een boek uit te kiezen. De titel ‘De Taal der Liefde’ sprak mij zeker aan. Aangezien er geen flaptekst bij het boek aanwezig was, kon ik enkel mijn oordeel vellen aan de hand van de titel. Ik verwachtte dat het boek een mooi en integer liefdesverhaal zou zijn. Daarbij had ik ook behoefte aan een mooi en net romantisch boek en ik verwachtte dat dan ook. Echter, het boek bleek helemaal geen mooi en integer liefdesverhaal te zijn.

Motieven en Thema

Motieven

Seks:

Seks een zeer belangrijk terugkerend element. Het boek gaat immers over Gerards seksuele ervaringen met jongens. Daarbij vertelt Gerard zijn ervaringen aan Woelrat terwijl zij samen in bed liggen. Er wordt dan ook vaak uiteengezet dat Gerard en Woelrat tussendoor ook seksuele handelingen verrichten. Seksuele gedachtes en handelingen vormen het belangrijkste motief in dit boek. Dit is ook terug te zien in dit citaat:

 ‘(..) en daardoor zijn handen zo pijnlijk ver langs de welving van zijn rug omhoog te trekken, dat hij er niet zijn zeer brutale kontje tegen de komende tuchtiging mede zou kunnen beschermen’ (G Reve 15)

 

Dit citaat geeft duidelijk weer op welke manier over seksuele handelingen gesproken wordt. Deze manier van beschrijven is in de rest van het boek terug te vinden.

 Verlangen

n het boek is de term ‘verlangen’ van groot belang, er wordt naar meerdere zaken ‘verlangd’. Zo wordt er naar seks verlangt in de verhalen van Reve, verlangt Woelrat dat Gerard Reve zijn verhaal afmaakt en verlangt Reve ernaar om Woelrat verschillende seksslaven te geven.

 Homoseksualiteit

Het boek geeft alleen seksuele homoseksuele ervaringen weer. Uiteraard zijn beschrijven van een dergelijk soort liefdeservaringen anders dan bij heteroseksuele liefdeservaringen. Reve laat dan ook duidelijk zien hoe hij de homoseksuele liefdeservaringen ervaart. Dit citaat is daar een duidelijk voorbeeld van:

‘Hij lag op zijn rug en ik zag de jacht van zijn bloed kloppen in zijn onuitsprekelijk aanbiddelijke, schaamteloze en met het gehele samenstel van zijn Geheime Delen ongehoord ver vooruitstekende ‘blonde jongensdolk’, zoals ik zijn zeer Wrede roede gaarne wenste te noemen’ (G Reve 183)

 Gunnen

n het boek is ‘het iemand gunnen’ een belangrijk terugkerend element. In het boek wordt meerdere malen herhaald dat Reve het Woelrat gunt om zoveel mogelijk jongens te kunnen tuchtigen. Hij gunt hem als het ware dus jongens. Daarbij gunt hij Woelrat ook dat hij al zijn eerdere ‘seksslaafjes’ ook aan Woelrat kan geven. Het gunnen van seks aan Woelrat is een belangrijk motief in dit boek.

Thema

Het thema van ‘De Taal der Liefde’ is verlangen. Verlangen is duidelijk de achterliggende gedachte van dit boek.  Met 'verlangen' bedoel ik juist niet het verlangen naar seksuele prikkels of liefdebedrijven, nee. Met 'verlangen' als thema van dit boek bedoel ik het verlangen naar begrip. Een begrip die in de tijd van het schrijven van dit boek er nog niet helemaal was. Dit boek laat je als lezer begrip tonen voor homoseksualiteit. Het boek laat de rauwheid van seks zien en laat duidelijk merken dat een seksuele relatie met mannen onderling vrijwel gelijk is aan een heteroseksuele relaties.  Uiteraard is het proces anders, maar de gevoelens van macht/onmacht en lust zijn vrijwel identiek. Doordat de homoseksuele liefdeservaringen zo rauw beschreven worden, vraagt de schrijver je bijna begrip te hebben voor homoseksualiteit. Zelfs als je dat daarvoor niet zou hebben gehad.

Beoordeling

Schrijfstijl
De schrijfstijl uit dit boek lijkt op letterlijk uit het leven gegrepen zinnen. Ze zijn niet door mooie alliteraties of ingenieuze zinsconstructies vormgegeven. Het zijn zinnen die letterlijk uit het normale leven komen. Nu moet ik wel de nuance maken, dat er veel uitspraken in dit boek gedaan worden die menig man niet hardop zal uitspreken. Ik ben echter wel van mening dat iedereen deze seksuele gedachtes heeft, uiteraard kan dit jegens mannen of/en vrouwen zijn. Doordat de schrijver je als lezer confronteert met dergelijke rauwe seksuele gedachtes, is het voor je als lezer soms wat ongemakkelijk. Dit maakt het boek uniek en juist deze ongemakkelijkheid die de schrijfstijl en het taalgebruik met zich brengen, geeft je als lezer de drang om verder te lezen.

Het onderstaande citaat geeft de schrijfstijl duidelijk weer:

 'Ja Wolfbeest, ik wil er heel lang over doen. Geil beest, Daarom bouwden we in het bos een kapel op een geheime plek die niemand kon vinden. Vóór het altaar met het beeld van de Maagd bouwden we een stenen tafel. Net als in Banneux. Herinner je je nog? Om jongen op vast te binden en langzaam te martelen. Dat wil jij toch ook, beestje?' (G Reve 182)

Inhoud

Ruimte
De plek waar de hoofdlijn van dit verhaal zich plaatsvindt, is in de slaapkamer van Gerard en Woelrat. Terwijl zij samen in bed liggen, vertelt Gerard over seksuele ervaringen die hij de afgelopen 20 jaar heeft gehad. De situaties die hij beschrijft, zijn allemaal op allerlei verschillende plekken, het gaat van een appartement in Amsterdam tot een schip richting Nederlands-Indië. Dit maakt het voor de lezers uitermate interessant. Persoonlijk kreeg ik het gevoel dat iemand mij ook een verhaal aan het vertellen was. Hiermee bedoel ik, dat ik in mijn hoofd nog steeds in de slaapkamer van Gerard en Woelrat was, terwijl het verhaal op dat moment een andere ruimte omschreef. Op deze manier blijven de vertelde verhalen in het boek ook echt 'verhalen'. Je wordt niet telkens van ruimte naar ruimte gesleept. Dit zorgt ervoor dat je als lezer de rode draad van het boek makkelijk kan blijven volgen.

Situaties
 Alle verschillende verhalen, laten verschillende situaties zien. Alle situaties hebben alleen dezelfde kern: seksualiteit.  Anders dan bij 'Het Schervengericht' zijn alle situaties achteraf bijna identiek. Ze geven allemaal seksuele gedachtes weer. Dit vind ik persoonlijk jammer, omdat ik het daardoor lastig vond om uit dit boek nog een extra gedachte te halen. Ook zorgden de verschillende vertelde situaties ervoor dat ik niet werd meegezogen in het verhaal, ik heb de hele tijd het gevoel gehad dat dit boek een verhaal was en dat ik een boek aan het lezen was. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld 'Post voor Mevrouw Bromley' , waar ik helemaal in het boek werd meegezogen.
Hieronder nog een citaat, die de seksuele situaties duidelijk kan weergeven:

'Terwijl ik ze hem al babbelend aanbood, keek ik naar zijn billen en overwoog ik, hoe lang zij gegeseld zouden moeten worden voordat hij al zijn hoerige avonturen in Zürich, Amsterdam en andere steden tot in het uiterste bizonderheden zou hebben bekend' ( G Reve 29)

 (N.B. Er stond letterlijk 'bizonderheden', dit was geen typefout.)

 

Beoordeling

Dit boek heeft mij helaas minder kunnen raken, dan de twee voorgaande boeken die ik gelezen heb. Ik denk dat je dit boek pas daadwerkelijk kan waarderen, als je weet wat voor impact dit boek heeft gehad toen het uitkwam. Het was destijds nog helemaal niet gebruikelijk of geaccepteerd om over seksuele verlangens te praten. Het boek was bijna revolutionair. Ik denk dan ook dat men dit boek moet lezen vanuit deze gedachte, anders voelt het boek te gewoon aan. Het boek zou zonder deze achterliggende gedachte, gewoon een mooi romannetje zijn. Uiteraard is het veel meer dan dat. Het boek laat het echte leven zien, het boek laat je als lezer ongemakkelijk voelen. Deze ongemakkelijkheid is van groot belang voor het boek, het zorgt voor de algehele sfeer uit het boek.

 Ik merk dat ik in de herhaling raak, om deze reden zal ik nog maar één citaat geven uit dit boek. Dit keer eentje die je als lezer ongemakkelijk laat voelen.

 'Hoer. Mooie geile blonde hoer. Je bent een hoer'

'Goddank'
'Eerst kniel je, Woelrat, en steek je de kaars aan. Dan ontbloot je jezelf van een eind boven je kont tot aan je knieën en je beroert Woelrat. Je eerste witte offer is voor Haar witheid' (G Reve 229)

 Mijn verwachten voor dit boek waren dat het een mooi liefdesverhaal zou zijn. Een soort mooie omschrijving van de liefde. Helaas bleek dit boek niet over liefde te gaan, maar over lust. Nu vind ik zeker dat lust een belangrijk onderdeel van de liefde is, maar niet alles. Liefde heeft nog veel meer facetten dan alleen lust. Ik vind daarom dat de titel, de inhoud niet op een rechtvaardige manier weergeeft.

Al met al kan ik dus zeggen, dat dit boek zoveel met mij gedaan heeft, als de boeken die ik hiervoor heb gelezen. Dit komt voornamelijk door de grote eentonigheid die dit boek heeft. Wanneer er behalve de seksualiteit ook nog andere belangrijke motieven naar voren waren gekomen, had ik het boek waarschijnlijk meer kunnen waarderen. Uiteraard heb ik wel veel bewondering voor het bijna revolutionaire karakter dat het boek ten tijde van uitgave met zich mee bracht.

 

 

Bronnen

1. G. Reve, De Taal der Liefde, Amsterdam, De Bezige Bij, 2004

2. D. Lammerse, DeTaal der Liefde, 13 december 2003, 25 januari 2014.

http://www.scholieren.com/boekverslag/53182

 

Leesverslag 'Het Schervengericht'

Aangezien ik vorig jaar het boek 'Nooit meer slapen' (jaar van uitgave: 1978) , geschreven door Willem Frederik Hermans, had gelezen, hoefde ik niet nogmaals een boek uit de periode 1950-1980 te lezen. Om deze reden heb ik de keuze gemaakt een modern boek te lezen. Het bijbehorende verslag zal dan ook afwijken van de verslagen die de rest van mijn jaargenoten gemaakt hebben, aangezien zij een specifiek verslag maken voor een boek behorende tot de periode 1950-1980. Ook vind ik het van belang vooraf te vermelden dat ik voor dit verslag ervoor gekozen heb om de nieuwe manier van annoteren te gebruiken, namelijk het meest gehanteerde systeem dat de 'Modern Language Association (MLA) heet. Meer informatie betreffende dit systeem is terug te vinden in het bestand voor ons PWS te vinden om www.camphusianum.nl. Ter afsluiting wil ik nog een disclaimer geven: het boek geeft vooral een bepaalde sfeer weer, een sfeer dat moeilijk uit te leggen valt in een verslag. Ik zal het er vaak over hebben hoe veel indruk dit boek op mij gemaakt heeft, dit komt helaas minder over in het verslag. Het typen van deze gevoelens heb ik als zeer lastig ervaren en daarom is dit misschien minder goed gelukt. Hopelijk hebben jullie hier begrip voor. . Ook heb ik niet alles uiteengezet, dit met de reden omdat het verslag anders veel te lang zou worden. Mochten er tevergeefs nog vragen zijn, schroom dan niet deze te stellen Na deze korte inleiding zal ik nu beginnen met het daadwerkelijke verslag.

Standaardinformatie
auteur:  A.F.Th van der Heijden
titel: 'Het Schervengericht'
plaats van uitgave: Amsterdam
jaar van uitgave: 2007
eerste druk: 2007
aantal pagina's: 1051
genre: psychologische roman
Samenvatting
Regisseur Remo wordt veroordeeld wegens geslachtgemeenschap met het 13-jarige meisje Wendy. Hij valt op jonge meisjes, maar dat Wendy zo jong is wist hij niet. De seks was vrijwillig en het was voor het meisje bepaald niet de eerste keer. Evengoed is ze minderjarig. Remo moet een aantal maanden de cel in voor psychologisch onderzoek. Omdat hij een beroemdheid is gaat hij onder een andere identiteit de cel in: hij laat zijn baard staan, draagt een zware schildpadmontuur bril en krijgt de naam Remo Woodehouse. Kort voor zijn aankomst is een andere gevangene in dezelfde Californische gevangenis, Choreo. Net als 'Remo' iemand met opvallend klein postuur, en ook hij verblijft er onder een valse identiteit. Zijn gezicht is ook onherkenbaar - in een vorige gevangenis hebben mede-gedetineerden hem met een brandbare vloeistof overgoten en in brand gestoken.
Gaande het verhaal ontdekt 'Remo' dat Scott sekteleider 'Charlie' is: de moordenaar van zijn zwangere vrouw Sharon en een aantal vrienden. Zeven jaar geleden zijn de leden van een sekte onder leiding van Scott zijn huis binnengedrongen en hebben alle aanwezigen afgeslacht. De twee kleine mannen, die allebei als vrijwillig schoonmaker in de gevangenis werken, krijgen de kans elkaar regelmatig te spreken. Verhitte discussies, ruzies die eindigen in een isoleercel - gaandeweg worden zowel de misstappen van Remo als de misdaden van Scott ontleed. Scott die geen bloed kan zien, die geen kakkerlak kwaad zal doen, maar probleemloos mensenlevens opoffert voor zijn zaak. Het is al te toevallig dat moordenaar en echtgenoot van het slachtoffer samen in de gevangenis komen, en het is dan ook geen toeval. 'De Griek', de heer Agraphiotis, heeft het allemaal geënsceneerd: de komst van Scott naar dezelfde gevangenis (met behulp van gestolen directiebriefpapier uit de gevangenis en een nagemaakte handtekening), de gelegenheid die de twee mannen hebben om zoveel en zo lang met elkaar te discussiëren. De Griek heeft het eeuwige leven: hij is misschien een orakel of een godheid, die het bestaan van de mensen omvormt naar een Griekse tragedie. Remo heeft misschien zijn lijdensweg verdiend omdat hij met zijn films en zijn arrogantie de goden naar de kroon heeft gestoken. 'De Griek' heeft ook de hand gehad in het ontsporen van Charlie en zijn sekte - met de bedoeling tot een nieuwe wereldorde te komen, wat jammerlijk mislukt. (scholieren.com) . Na 42 dagen wordt Remo weer vrijgelaten, echter rechter Ritterbach wil hem voor langere tijd achter de tralies houden. Remo besluit te vluchten naar Parijs.

Verwachtingen

Ik heb de keuze gemaakt dit boek te gaan lezen, omdat dhr.  Kroon mij dit boek aangeraden had.

De verwachtingen die ik bij dit boek had waren vrij hooggespannen, dit komt voornamelijk door het feit dat het boek gebaseerd is op een waar gebeurd verhaal.  A.F.Th maakt in zijn roman gebruik van belangrijke gebeurtenissen rondom het leven van filmregisseur Roman Polanski (pseudoniem: Remo Woodewouse).  Allereerst werd op 9 augustus 1967 zijn vrouw, Sharon Tate, vermoord door 4 leden van 'The Family' onder leiding van Charles Manson (Scott Maddox) . Acht jaar later werd hij veroordeeld voor de geslachtsgemeenschap die hij met een minderjarig meisje gehad heeft.  Net als in het boek werd hij veroordeeld voor 90 dagen psychiatrisch onderzoek, maar kwam al na 42 dagen vrij (Mabel Mauritz). Polanski vluchtte naar Parijs. Zoals jullie kunnen zien, zijn de gebeurtenissen in het boek vrijwel identiek aan de werkelijkheid. Persoonlijk vind ik dat een boek gebaseerd op een waar gebeurd verhaal een extra dimensie heeft, wat het nog interessanter maakt dit boek te lezen. Daarbij heeft het boek veel lovende recensies gehad, dit maakte mij nog  nieuwsgieriger naar het boek.

 Charles Manson

 Roman Polanski    

 

 

 

 

Motieven en Thema

Motieven
Motieven die in het boek van belang zijn, zal ik hier puntsgewijs weergeven:

·         Mona Lisa: de wereldberoemde lach van de Mona Lisa is een telkens terugkerend begrip. In de eerste instantie komt het schilderij voor als een afbeelding in de cel van Scott Maddox.  Later (Wanneer Remo en Scott elkaar herkend hebben) komt Maddox met een theorie die de lach van de Mona Lisa uitlegt. Hij beweert dat men niet bang moet zijn voor de dood, maar juist voor de geboorte.  Daarbij, wanneer Remo naar Parijs vlucht, is hij in de stad waar dit wereldberoemde schilderij hangt

·         Griekse tragedie:  Spiros Agriphiotis blijkt alle gebeurtenissen beschreven in het boek zelf te hebben geënsceneerd. Hij heeft als het ware zijn eigen Griekse tragedie geschreven omtrent deze twee personages. Het Schervengericht is ook een verwijzing naar de klassieke oudheid.  Het was een stemperiode om machtige leiders, die teveel macht kregen, voor tien jaar te verbannen. Dit is in theorie ook met Remo Woodehouse gebeurt, hij is immers verbannen uit Amerika. Aangezien Agriphiotis gedurende het hele boek bezig is de gebeurtenissen te ensceneren, vind ik dit ene belangrijk motief

·         Hurly Burly: Hurly Burly is een lied van de Beatles (waarbij Agriphiotis hen inspireerde dit lied te schrijven), dat Maddox inspireerde tot de oprichting van zijn 'partij' Hurly Burly.

 Hurly Burly houdt in, dat er een strijd zal ontstaan tussen de negers en de blanken waarbij de negers zouden overwinnen. Zodra de wereld gezuiverd van de 'blanke zwijnen' zal zijn , zullen de leden van Hurly Burly uit hun schuilplaats in de woestijn tevoorschijn komen en zullen de negers hun 'ware plaats' in de maatschappij weer terug krijgen. Namelijk die als slaven van de leden van Hurly Burly. In het boek wordt zeer vaak terug vermeld naar deze groepering (mede omdat deze groepering Remo's vrouw heeft vermoord) en is daarom een motief

·         Vermommingen: zowel Remo Woodehouse als Scott Maddox leven onder een schuilnaam in de gevangenis en dragen een vermomming. Woodehouse middels een baard en bril en Maddox' hoofd is ingezwachteld met verband. Het resultaat hiervan is dat ze beide onherkenbaar zijn en daardoor leven met een andere identiteit. Het volledige boek door, zijn deze vermommingen van belang. In het begin van het boek herkennen Maddox en Woodehouse elkaar niet, na de herkenning is de vermomming voor elkaar niet meer van belang. Echter, voor de andere gevangen moeten ze nog steeds hun vermomming omhoog houden. Deze vermommingen zijn van belang gedurende het hele boek

·         Gevangenisleven: Scott en Remo nemen allebei deel aan het gevangenisleven, wat ook een bepaalde sleur met zich meedraagt. Deze vaste routine die bij een gevangenis hoort, wordt regelmatig genoemd in dit boek. Een goed voorbeeld is de vaste tijd waarop de lichten uitgaan.  Dit is een belangrijk moment voor Remo omdat hij dan wordt geconfronteerd met het missen van zijn vrouw. Ook dit element is dus een belangrijk motief

·         The Egg-mann: dit is een man die eieren verkoopt in Amsterdam en daarbij ook de schakel tussen Maddox en Agraphiotis. The Egg-Mann verkoopt Charly een bootleg, waar het lied Hurly Burly van de Beatles op staat. Zoals al eerder vermeld, inspireerde dit lied Scott (Charly) om zijn groepering op te richten. Deze Egg-Mann wordt voornamelijk genoemd door Agraphiotis en is daardoor een terugkerend element. Ook bezit de baas van Agraphiotis in Choreo een ei van deze Egg-Mann.

Thema

De onderliggende gedachte van dit boek is de vraag wanneer iets wel goed is en wanneer niet. Remo Woodehouse ziet de moord op zijn vrouw als iets slechts (lees: afschuwelijks), terwijl Scott Maddox deze moord nodig vond om de 'Hurly Burly' te laten lukken. Hij vond de moord dus te rechtvaardigen en herhaalt dit dan ook meerdere malen in het boek. Meerdere verschillende uitgangspunten betreffende wat goed en wat kwaad is worden in dit boek ter uiting gebracht. Dit komt voornamelijk terug in de discussies tussen Remo en Scott. Het antwoord op deze vraag blijft in het boek onbeantwoord, klaarblijkelijk is er dus ook geen antwoord op te geven.

Beoordeling

Schrijfstijl

De schrijfstijl die in dit boek gehanteerd wordt is vrij snel en simpel. A.F.Th maakt geen gebruik van moeilijke zinnen die het lezen kunnen vermoeilijken. Ook zijn de hoofdstukken in het boek relatief kort, gemiddeld zo'n 3 bladzijdes. Persoonlijk vind ik dit fijn lezen, omdat het verhaal er levendiger van wordt. A.F.Th maakt in de besproken dialogen ook gebruik van een snelle wisseling van spreker. Dit maakt een dergelijk dik boek (1051 pagina's) fijn en prettig te lezen. Wel, had ik af en toe het gevoel een vertaling van een boek te lezen, aangezien er vaak Engelse termen, vertaald naar het Nederlands, in voor kwamen. Dit vond ik de schrijfstijl niet ten goede komen.

Hieronder een citaat die de snelle dialogen weergeeft:

'Wat had je met De Griek te smoezen, Doug?
 "Wordt hij hier zo genoemd?"
"Op de EBA noemen we hem zo"
"Daar ben ik nou juist zo van geschrokken... dat ze je op de Extra Beveiligde Afdeling hebben geplaatst"' (P131)

Inhoud
Situaties

Dit boek is vrij dik, waardoor er ook veel verschillende situaties worden beschreven.  Als ik deze allemaal zou bespreken, is de kans zeer groot dat dit verslag veel te lang en saai wordt om te lezen.  Hierom heb ik de keuze gemaakt om twee situaties die ik van groot belang vindt uit te lichten. Dit zijn dan ook de situaties die mij geraakt hebben. Een aantal situaties die ik niet ga bespreken (maar wel kort wil noemen) zijn o.a. de gedachtes en uiteenzettingen van Agraphiotis, dit is zeker van belang aangezien dit de leidraad van de het verhaal vormt en de gesprekken tussen Remo en zijn advocaat. Deze gesprekken leiden er toe dat Remo een vermomming gaat dragen, zoals jullie hebben gelezen vormen deze vermommingen uiteindelijk een belangrijk motief binnen het boek.

Dit is het eerste boek dat ik gelezen heb dat mij letterlijk deed gruwelen.  Meerdere malen heb ik al boeken gelezen waarin minder plezierige zaken aan bod kwamen, hier kon ik echter goed tegen. Bepaalde situaties die in dit boek beschreven werden, kon ik echter niet hebben. Hierbij gaat het vooral om de beschrijving van de moord op Sharon (Remo's vrouw) en de visie die Maddox daarop heeft. Allereerst zal ik een citaat geven, dat duidelijk maakt hoe gruwelijk de moord op Sharon wel niet was. Paul, beschreven in dit fragment  als 'hij', is Remo's ongeboren kind. Sadie is een van Charly's volgelingen.

 'Dit is Charly, zei Sadie. Ze stak Sharon met haar mes in de borst. En dit is Charly. Ze gaf nog een steek, vlak ernaast. En dit ook ... (...)

Zo merkte hij, nu Sadie op zijn moeder instak, dat zijn hand zich als vanzelf sloot - om een denkbeeldig heft. ' (van der Heijden, 755,756)

 De moord op Sharon neemt zo'n 10 pagina's in beslag en wordt dus uitvoerig beschreven. Hierna worden de laatste 20 minuten van Paul's leven beschreven, een baby kan namelijk na de dood van zijn moeder nog 20 minuten zelfstandig in de baarmoeder leven, dit is ook een zeer indrukwekkende passage.

 '00.50 In de acht en een halve maand van zijn bestaan tussen niet-zijn en zijn was het nog nooit zo stil om Paul heen geweest. Het gerommel van een onweer ver weg, als het al geen zinsbegoocheling was, kreeg geen vervolg. Stemmen, voetstappen - alles verstorven.' (van de Heijden 763)

 

Men moet zich bij deze bovenstaande situaties wel bedenken dat Remo dit zich voorstelt, terwijl hij in de naaktcel zit en onder erbarmelijke omstandigheden leeft. Voor het eerst maakt hij 'contact' met zijn ongeboren kind en ontloopt voor het eerst in zijn leven zijn problemen niet. Dit maakt deze passage nog indrukwekkender.

In het begin van dit gedeelte vermeldde ik voornamelijk gruwelde van de manier waarop Maddox sprak over de moord op Sharon. Hieronder een citaat dat dit kan verduidelijken:

'Van Hurly Burly naar Cosy Horror. Als ik het goed begrijp, Scott zijn mijn vrouw en kind gestorven om jou het mysterie van de dood te laten ontraadselen. Helemaal in de geest van Da Vinci ... die joeg ook achter doodsgeheimen aan door lijken open te snijden' (van der Heijden 515)

In dit fragment wordt duidelijk dat Maddox zijn vrouw en vrienden heeft laten vermoorden om achter het geheim van Mona Lisa's glimlach te komen. Uiteraard een belachelijke reden om iemand van het leven te beroven.  Niet middels citaten of mooie zinnen worden de gedachtes van Maddox weergegeven, maar bijna als motieven die telkens terugkeren. Het is overduidelijk dat hij totaal geen spijt heeft van de vele moorden die hij gepleegd heeft. Helaas is dit moeilijk weer te geven door citaten, het bovenstaande citaat vond ik nog het beste passen. Om het door mij beschreven gevoel te kunnen meemaken, zal men toch echt het boek moeten lezen.

Ruimte

De ruimte is een belangrijk aspect. De gevangenis verandert (gedwongen) de handelswijze van Remo. Wanneer hij in de 'buitenwereld' voor zijn problemen wegloopt, is dit in de gevangenis niet meer mogelijk. Hij kan niet meer vluchten en wordt daardoor geconfronteerd met zijn problemen. Voor het eerst in zijn leven merkt hij hoeveel hij zijn vrouw eigenlijk mist, ook krijgt hij eindelijk 'verbinding' met zijn ongeboren zoon. De gevangenis is ook de plaats waar hij de moordenaar van zijn vrouw leert kennen. Terwijl hij in de buitenwereld gevlucht zou zijn voor deze man, gaat hij in de gevangenis de confrontatie aan. Hij heeft immers geen keuze. Uiteraard wordt Remo ook geconfronteerd met de mening van anderen omtrent zijn geslachtsgemeenschap met een minderjarige. Men merkt vooral een groot verschil qua ruimte wanneer Remo vrijkomt en per direct vlucht voor zijn problemen. Hij raakt zijn handelswijze van de gevangenis meteen kwijt. Dit geeft duidelijk aan hoeveel een omgeving met de persoon zelf, of de handelswijze van een dergelijk persoon kan doen.

 'Terug in de cel liet hij zich, terwijl de deur nog achter hem aan het dichtschuiven was, op zijn knieën vallen - niet alleen van uitputting. Ja, hij was ten dode toe vermoeid: van het interesse veinzen, van het zich tot het uiterste beheersen, van de urenlange dans met Maddox rond een open wond. Het was in de eerste plaats een knielen voor de portrettengalerij van Sharon, met houten tandenstokers op een zachtboardplaat vastgeprikt.' (van der Heijden 434)

Eindoordeel

Het boek begint met een frans citaat:

 'Ce qui embellit le désert, dit le petit prince, c'est qu'il cache un puits quelque part ..'

- Antoine de Saint-Exupéry, Le petit Prince.

 Aangezien mijn Frans niet meer  is wat het geweest is, heb ik Google Translate gebruikt voor de vertaling:

 ' Wat de woestijn mooi maakt, zei de kleine prins, is dat het ergens een goed verbergt'.

 Deze woestijn verwijst naar de woestijn waar de leden van Hurly Burly heen gaan, wanneer de negers bezig zullen zijn alle blanke zwijnen af te slachten. Door het boek met dit citaat te beginnen, wordt de kern van Hurly Burly's theorie al uiteengezet. Hurly Burly is (zoals eerder vermeld) een zeer belangrijk motief in dit boek en Hurly Burly zorgt dan ook voor de moraal van Maddox die de grootste indruk op mij gemaakt heeft.

Al met al kan ik zeggen dat ik dit een zeer indrukwekkend boek vind, vooral met de achterliggende gedachte dat dit verhaal echt gebeurd is. De schrijfstijl is erg prettig en vlot, dit maakt het lezen van een dergelijk dik boek gelijk een stuk minder erg. Wel zet dit boek je erg aan het denken. Maddox wordt op een zeer nare wijze uiteengezet in dit boek, het feit dat dit personage is gebaseerd op een echt persoon zette mij zeker aan het denken. Noem het naïef, maar ik heb er nooit bij stil gestaan dat er mensen in de wereld zijn die er zulke krankzinnige ideeën op nahouden en er ook helemaal geen spijt van hebben. Uiteraard heb ik dergelijke types in het nieuws wel eens voorbij zien komen, een goed voorbeeld hiervan is Robert M, hij toonde ook geen berouw nadat hij tientallen kinderen heeft verkracht.  Echter, na het lezen van dit boek kwam ik pas echt tot het besef dat deze mensen bestaan. Het boek heeft letterlijk mijn visie op het menselijk ras verandert, helaas wel in negatieve zin.  A.F.Th heeft het verhaal zo vormgegeven dat je niet wil stoppen met lezen, dit komt voornamelijk door de slimme opbouw van het verhaal. A.F.Th houdt telkens precies genoeg geheim, waardoor je als lezer wil weten wat er verder gaat gebeuren.  Ondanks  de hoge literaire waarde van het boek, leest het boek als thriller. Het onderwerp echter, is wel dermate heftig dat dit boek de normering van niveau 6 zeker verdiend.

Nu wil ik even terugkomen op mijn vorige verslag 'Een Nagelaten Bekentenis', wanneer men 'Het Schervengericht '  vergelijkt met 'Een Nagelaten Bekentenis'  komt men al snel tot de conclusie dat deze twee volledig tegenstrijdig zijn op veel gebieden: schrijfstijl, inhoud, moraliteit enzovoort. Ik kan begrijpen dat men het vreemd vindt dat ik beide boeken prijs. Dankzij het lezen van deze twee boeken ben ik tot de conclusie gekomen dat ik beide schrijfstijlen zeer kan waarderen, maar dat ik de schrijfstijl uit 'Een Nagelaten Bekentenis' fijner vind. Een dergelijke schrijfstijl zet mij meer aan het denken en daardoor heeft dat boek ook een diepere indruk op mij gemaakt dan 'Het Schervengericht'. Toch staat 'Het Schervengericht' ook zeer hoog in top 10 van gelezen boeken.

Om te concluderen, vond ik 'Het Schervengericht een zeer indrukwekkend boek dat ik aan iedereen zou aanbevelen. Helaas heb ik de sfeer van dit boek niet duidelijk kunnen beschrijven in dit verslag, dit komt voornamelijk door het feit dat dit een gevoel is die bepaalde gebeurtenissen bij mij opgeroepen hebben en daardoor moeilijk vastgelegd kunnen worden. Mochten jullie nieuwsgierig zijn geraakt naar dit boek en het ook willen lezen zou ik het dan ook zeer op prijs stellen als jullie je mening betreffende dit boek willen geven. Ten slotte een beoordelingsbalk om mijn mening van dit boek weer te geven:


Bronnenlijst

1. Het Schervengericht, A.F.Th van der Heijden, Querido, Amsterdam, 2007

2. Scholieren.com, Het Schervengericht, 2011, 10-12-2013

 http://www.scholieren.com/boek/8624/het-schervengericht

3. Mabel Mauritz, de tragiek van grootheden, 10 oktober 2007, 10-12-2013

http://recensieweb.nl/recensie/de-tragiek-van-grootheden/

leesverslag 'een nagelaten bekentenis'

algemene informatie
auteur: Marcellus Emants
titel: een nagelaten bekentenis
plaats van uitgave: Amsterdam
tijd van uitgave: onbekend
eerste druk: 1894
aantal pagina's: 230 genre
 psychologische roman

samenvatting:
'Ik ben mij ervan bewust dat deze samenvatting vrij lang is. Ik heb hiervoor gekozen, omdat er anders geen goed beeld van het verhaal kan worden geschetst.'

De hoofdpersoon, Willem Termeer, vertelt dat zijn vrouw dood en begraven is en dat hij haar heeft vermoord. Hij lijkt nogal onverschillig en vraagt zich af hoe hij zijn leven volhoudt. Hij heeft een enorme dwang te vertellen waarom hij zijn vrouw heeft vermoord, maar voor de veiligheid doet hij dit op papier. Hij begint met het verhaal van zijn jeugd. Zijn herinneringen aan deze tijd zijn alles behalve gelukkig: als schooljongen was hij laf, egoïstisch en oneerlijk. Op de hbs verveelt elke studie hem. Hij heeft totaal geen eerzucht, wat door anderen voor onwil wordt aangezien. Hij is schuw tegenover meisjes en voelt zich tussen de andere jongens ook niet op zijn plaats. Langzaam maar zeker wordt hij schuw, achterdochtig en hij durft geen beslissingen te nemen. Hij zakt opzettelijk voor zijn toelatingsexamen voor de Polytechnische School in Delft. Zijn vader reageert niet meteen kwaad maar boort Willem langzaam de grond in, waarna ook van zijn moeder een preek volgt. Wat Willem het ergste vindt is dat zijn ouders hem nooit hebben begrepen, of zelfs maar vriendelijk toegesproken. Een paar weken na een afgebroken vakantie naar Zwitserland belandt Willems vader in een gesticht en sterft daar niet veel later. Willem voelt geen enkele emotie. Hij besluit dat de mensen kennelijk gelijk hebben hem daarom te minachten. Niet lang na zijn vader sterft Willems moeder ook, aan een longontsteking. Meneer Bloemendael, een verre neef en vriend van Willems vader wordt Willems voogd. Omdat Willem besluit zijn studie niet af te maken en ook niet op zoek te gaan naar een baan, laat dhr. Bloemendael hem meerderjarig verklaren en krijgt hij een ruim inkomen. Willem gaat vervolgens op reis en komt via Brussel, Parijs en Zuid- Frankrijk in Interlaken aan, in Zwitserland. Hier ontmoet hij een zeer mooie Zweedse, die met haar moeder in hetzelfde hotel logeert als hij. Aanvankelijk lijkt het wat te worden tussen hem en het Zweedse meisje, maar een paar Amerikanen weten het goed te verpesten. Ongelukkig keert hij naar Nederland terug. Hij neemt zijn intrek in een hotel en besluit zijn levensgeschiedenis op te schrijven en naar een tijdschrift te sturen. Na een tijdje krijgt hij zijn werk terug met de mededeling dat het te onbelangrijk is. Hij vat dit op als een veroordeling van zijn leven. Willem maakt kennis met een burgemeester uit de Achterhoek, die hem een baan aanbiedt. Hij houdt het twee jaar uit in de Achterhoek en vertrekt dan met Van Dregten, een zielsverwant naar Amsterdam, omdat Van Dregten daar gaat studeren. Als Willem dertig wordt begint hij voor het eerst te denken aan trouwen omdat hij liever niet alleen wil zijn op zijn oude dag. Hij herinnert zich de dochter van de familie Bloemendael en vraagt of hij daar mag komen logeren. Hij is welkom en ontmoet Anna Bloemendael. Samen musiceren ze wat en na een aantal dagen besluit Willem zich met haar te verloven en na korte tijd trouwen ze. Na twee jaar wordt Anna zwanger. De geboorte verloopt voorspoedig en Anna is dolgelukkig. Willem kan echter geen enkele affectie voor het kind opbrengen en als het na anderhalf jaar dood gaat, voelt hij zich zelfs opgelucht. Dit neemt Anna hem ontzettend kwalijk en vanaf dit moment is er eigenlijk geen liefde meer in hun huwelijk. De nieuwe buurman, ex-predikant De Kantere, brengt hen ook niet nader tot elkaar. Hij heeft veel contact met Anna en Willem wordt jaloers. Zijn eerste gesprek met De Kantere is neutraal, maar hun tweede gesprek is sterk filosofisch en ze zijn het op bijna alle punten oneens. Vanaf dit moment gaan De Kantere en Willem vaak met elkaar wandelen en Willem legt langzaam maar zeker zijn hele leven bloot. Ook De Kantere vertelt over zijn leven, zij het in veel mindere mate, en Willem maakt uit wat De Kantere vertelt op dat ook hij had willen genieten, maar dat ook hij daar niet in was geslaagd. Ondertussen verslechtert de verhouding tussen Willem en Anna alleen maar. Willem is nog steeds jaloers op De Kantere en ook slapen hij en zijn vrouw al geruime tijd gescheiden. Willem geeft Anna’s minachting en hooghartigheid de schuld van al zijn ellende. Tijdens een opvoering van de opera Carmen waar hij in zijn eentje is ontmoet Willem Carolien en weet hij zijn verlegenheid van zich af te zetten. Carolien wordt dan een obsessie van Termeer. Bij Carolien vindt Willem zo ongeveer alles wat hij op zoveel plaatsen gezocht had. Natuurlijk had hij liever gewild dat het echte liefde was en niet voor geld, maar “is een roos minder mooi, als hij gevoed wordt met drek?” Carolien vindt het maandgeld dat Willem betaalt echter te laag en eist meer geld. Willem belooft er over na te zullen denken. De volgende dag kan Carolien hem niet ontvangen, omdat er iemand anders bij haar is. Bij zijn volgende bezoek belooft Willem het gevraagde geld te betalen als Carolien belooft nooit een ander te ontvangen. Carolien belooft dit, maar de volgende keer is de ander er weer. Willem is woedend en slaat een ruit van de voordeur in met zijn wandelstok. Hij bedrinkt zich in de kroeg en besluit bij zijn schoonvader zijn effecten op te vragen en met Carolien het land te verlaten. Als Willem thuis komt, slaapt Anna al, maar is ze vergeten haar deur op slot te doen. Willem gaat naar binnen en verbaast zich erover dat Anna niet wakker wordt. Dan ziet hij twee flessen chloraal staan en herinnert zich dat Anna dit slaapmiddel al gebruikt sinds hun kind is overleden omdat ze daardoor niet zou kunnen slapen. Hij aarzelt niet lang en laat de slapende Anna de eerste fles chloraal helemaal leeg drinken en van de tweede zoveel lepels, totdat het gevaarlijke en dodelijke slaapmiddel vanzelf terugloopt. Anna sterft nog diezelfde nacht. Iedereen denkt dat het zelfmoord is, hoewel de dokter enige bedenkingen heeft. Maar deze besluit Justitie niet te waarschuwen, omwille van de familie van Anna. Hij meldt de zelfmoord wel, maar Justitie neemt genoegen met zijn verklaring. Willem vraagt zich na de begrafenis af of hij Carolien ooit nog zal durven bezoeken.

kenmerken stroming De stroming die bij dit boek hoort, is het naturalisme. Om duidelijk te maken wat het naturalisme precies inhoudt, zal ik hierbij een aantal kenmerken van deze literaire stroming geven :
• naturalisme sluit zich aan bij het realisme, omdat alles zo natuurgetrouw mogelijk beschreven wordt.
• een naturalist gaat ervan uit dat de mens een product is van erfelijkheid, opvoeding en omgeving (determinisme)
• de tekst moet zo neutraal mogelijk zijn
• naturalisten willen niet beleren of moraliseren
• de ruimte en tijdsbepalingen zijn concreet, levensecht en realistisch
• de afloop van een naturalistisch verhaal of roman wordt bepaald door causale lijnen, vaak uitmondend in een ontnuchtering, desillusie of sterven.

kenmerken stroming binnen het boek.
Ik zal hierbij per kenmerk (genoemd in het vorige kopje) uitleggen waarom deze bij het boek passen. Ik houd hierbij dezelfde volgorde aan als bij het vorige kopje.
• In dit boek wordt uitgebreid verteld hoe de situatie zich voordoet. Om dit duidelijk aan te kunnen geven, het volgende fragment:

  'Ik zag, dat zijn baardeloze, ingevallen wangen dof rood werden, terwijl hij onrustig op zijn stoel heen en weer begon te schuiven. Zijn half toegeknepen, zwarte ogen wierpen me snelle, nijdige blikken toe; zijn rusteloze vingers schoven al de kleine voorwerpen op zijn schrijftafel van rechts naar links en vice versa (pag. 32)

In dit fragment wordt beschreven wat de vader van Willem Termeer doet als hij hoort dat Willem niet geslaagd is voor zijn examen. Dit fragment had in principe ook anders (lees korter) worden beschreven. Daarbij is dit fragment ook zeker natuurgetrouw beschreven.
  • In het boek vertelt Willem dat hij door zijn familie maatschappijschuw is geworden door zijn opvoeding, hij heeft nooit echt positieve aandacht gehad. Dit laat zien dat zijn erfelijkheid, opvoeding en omgeving hebben bepaald hoe hij nu is, namelijk iemand die maatschappijschuw is
. • De manier waarop Emants de tekst heeft vormgegeven is op een vrij neutrale manier gegaan. Kort gezegd, hij heeft grofweg opgeschreven wat er is gebeurd. Hij heeft zijn emoties niet verder de vrije loop laten gaan. Ook dit is duidelijk terug te vinden in het volgende fragment:

'Maar eindelijk nam ik ook de porseleinen lepel op, goot haar vol en bracht haar met onvaste hand tussen Anna's flauw geopende lippen. Op hetzelfde ogenblik kneep ik haar neus toe om haar tot slikken te dwingen.'(pag 206)

In de eerste instantie lijkt hier niet zoveel aan de hand te zijn, totdat je je realiseert wat er op de porseleinen lepel zit. Er zit namelijk chloraal op, dit is dan ook het moment dan Willem Anna vermoord. Je zou verwachten dat hier pagina's vol over zouden worden geschreven, dit is per slot van rekening de climax van het verhaal. Zoals te lezen is, wordt er puur verteld wat er gebeurd, zonder dat hier extra emoties aan te pas komen. Dit laat duidelijk zien dat het verhaal zeer neutraal geschreven is.
 • Dit verhaal bevat geen moraliserende of belerende elementen. Dit boek heeft bijvoorbeeld niet mijn idee versterkt dat het verkeerd is je vrouw te vermoorden. Zoals ik al vermeld heb, wordt alles enkel beschreven en omvat het dus geen moraliserende of belerende elementen.
• De situaties die geschetst worden in het boek zijn zeer realistisch en kunnen ook werkelijk gebeurd zijn. Dit is ook een kenmerk van het naturalisme.
• Het laatste punt wat genoemd is bij het kopje 'kenmerken' luidde: ' de afloop van een naturalistisch verhaal of roman wordt bepaald door causale lijnen, vaak uitmondend in een ontnuchtering, desillusie of sterven. ' Het boek eindigt op het moment dat Anna sterft, dit laat dus ook duidelijk zien dat het boek past bij de stroming van het naturalisme.

conclusie
Dit boek is in zeer grote mate een exponent van de stroming. Marcellus Emants was één van de eerste Nederlandse naturalisten. Hij was ook een voorbeeld voor de Tachtigers. In dit boek is het naturalistische aspect vooral terug te vinden in de grote deterministische invloed binnen het boek. Wat ik hiermee wil zeggen, is dat het boek erover gaat dat Willem zijn vrouw heeft vermoord door de verscheidende gebeurtenissen binnen zijn leven. Hij heeft er zelf niet voor gekozen zijn vrouw te vermoorden, dit heeft hij gedaan door alle gebeurtenissen die hij in zijn leven heeft meegemaakt en de maatschappij waarin hij woont. Dit fenomeen is zeer deterministisch. Zoals al eerder in dit verslag duidelijk is geworden is het determinisme een groot aspect binnen het naturalisme. Om deze reden, en uiteraard ook de andere bovengenoemde redenen, is boek zeker een exponent van de stroming.

bronnen
- stencil Nederlandse literatuur
- http://www.letterkundigmuseum.nl/Default.aspx?tabid=92&BiographyID=20&BiographyName=MarcellusEmants&Mode=BiographyDetails
- http://www.scholieren.com/boekverslag/41326